Ιμπεριαλιστική Βαρβαρότητα και Γεωπολιτική. Γράφει ο Γ. Μπόσκου

 

Στην εποχή μας, ο όρος «γεωπολιτική» χρησιμοποιείται αρκετά , κυρίως στους κύκλους της υψηλής διπλωματίας, για περιπτώσεις που αφορούν τις διεθνείς σχέσεις σε μια ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. Αυτό τον όρο θα πρέπει να τον μάθουμε  και να τον κατανοούμε όλοι. Και αυτό, γιατί η γεωπολιτική καθορίζει σε πολύ σημαντικό βαθμό την πορεία και το μέλλον ενός λαού ή μιας χώρας.

Η γεωπολιτική είναι σύνθετος όρος. Όπως πολύ εύκολα μπορεί να κατανοήσεις κάποιος, προκύπτει από τον συνδυασμό των λέξεων γη και πολιτική. Αποτελεί την μελέτη των επιδράσεων τόσο της ανθρώπινης όσο και της φυσικής γεωγραφίας στις διεθνείς σχέσεις και τη διεθνή πολιτική. Μέσω της γεωπολιτικής, γίνεται ανάλυση και συσχέτιση σταθερών και μεταβλητών γεωγραφικών παραγόντων, η οποία καταλήγει σε πορίσματα σχετικά με την κατανομή ισχύος στον διεθνή χώρο. Οι παράγοντες και οι μεταβλητές που εξετάζει η γεωπολιτική περιλαμβάνουν το κλίμα/περιβάλλον, τον πολιτισμό, την τοπογραφία, τη δημογραφία, τους φυσικούς πόρους και τις εφαρμοσμένες επιστήμες της υπό μελέτη περιοχής.

Η εισαγωγή του όρου αυτού ως επιστημονικού έγινε το 1899  από τον Σουηδό πολιτικό και πολιτικό επιστήμονα Rudolf Kjellen. Ο τελευταίος υπήρξε μαθητής του Γερμανού γεωγράφου και εθνογράφου Friedrich Ratzel, που θεωρείται ο πατέρας της γεωπολιτικής. Έκτοτε, ως επιστήμη, γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη και διάδοση, κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα, και αποτελεί σημαντική παράμετρο στην μελέτη και κατανόηση της εξωτερικής πολιτικής και των διακρατικών σχέσεων.

Όπως αναφέρθηκε και στην πρώτη παράγραφο, η γεωπολιτική καθορίζει σε πολύ σημαντικό βαθμό την πορεία και το μέλλον ενός λαού ή μιας χώρας. Οπότε,  όταν μια χώρα κατέχει σημαντική γεωγραφική θέση, που ευνοεί το διεθνές εμπόριο και την επικοινωνία μεταξύ πολλών διαφορετικών κρατών, ή όταν οι κλιματολογικές της συνθήκες ή οι πλουτοπαραγωγικές της δυνατότητες συμβάλλουν στην πρόοδο και την ανάπτυξη, αυτό επηρεάζει αυτόματα και τις διεθνείς της σχέσεις είτε θετικά είτε αρνητικά.

Δυστυχώς, η σύγχρονη διεθνής πραγματικότητα έχει να μας δώσει πολλά παραδείγματα των αρνητικών συνεπειών που μπορεί να έχουν οι γεωπολιτικοί παράγοντες στην μοίρα των λαών. Και σε αυτό το σημείο, υπεισέρχεται ένας άλλος παράγοντας, που συνδυάζεται αρκετά με την γεωπολιτική. Αυτός ο παράγοντας είναι ο ιμπεριαλισμός.

Ο ιμπεριαλισμός, που ως λέξη έχει ρίζες λατινικές (από το imperium που σημαίνει αυτοκρατορία), είναι η τακτική επέκτασης του ελέγχου ή της εξουσίας που ασκείται από κράτη με ισχύ έναντι ασθενέστερων κρατών, με απώτερο σκοπό την απόκτηση ή την διατήρηση μιας αυτοκρατορίας. Στο παρελθόν, ο ιμπεριαλισμός εφαρμοζόταν κυρίως  με την βίαιη προσάρτηση εδαφών ή με τον εποικισμό. Αλλά, στη σύγχρονη εποχή, εφαρμόζεται και με πιο έμμεσους τρόπους, όπως με την οικονομική και πολιτισμική  εισβολή των ισχυρών χωρών, στα πλαίσια των μηχανισμών και των πρακτικών  του καπιταλιστικού συστήματος.

Ειδικά από τον 19ο αιώνα και μετά, λόγω και της αποικιοκρατικής πολιτικής των μεγάλων  Ευρωπαϊκών κρατών, που επέκτειναν  την κυριαρχία τους σε άλλες ηπείρους, η γεωπολιτική και ο ιμπεριαλισμός αποτελούν ένα ολέθριο δίδυμο για τους ασθενείς και κατατρεγμένους αυτού του πλανήτη. Οι ισχυρές χώρες της Δύσης, όπως οι ΗΠΑ και οι συνεργάτες της, που δεν είναι άλλες ασφαλώς από τις  χώρες με μεγάλη παράδοση στην αποικιοκρατία (Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία κτλ.), επιδεικνύουν διαρκώς την βαρβαρότητας τους, εις βάρος πολλών φτωχών και ασθενών λαών. Έχοντας εμποτιστεί με το δηλητήριο της ιμπεριαλιστικής ιδεολογίας, σκορπούν τον όλεθρο και την οδύνη σε διάφορα μήκη και πλάτη της γης. Στη δίνη της ιμπεριαλιστικής τους μανίας, παρασύρονται λαοί και έθνη, των οποίων η γεωγραφική διαμόρφωση, οι φυσικοί πόροι και το κλίμα είναι ιδανικά προς  εκμετάλλευση.

Η Συρία αποτελεί το πιο πρόσφατο τραγικό παράδειγμα της εφαρμογής της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας και των γεωπολιτικών παιχνιδιών. Η πιο πολιτισμένη αραβική χώρα της Μέσης Ανατολής, με πρωτεύουσα μια από τις παλαιότερες πρωτεύουσες του κόσμου, την Δαμασκό, εντάχθηκε δυστυχώς και αυτή στον αποκαλούμενο «άξονα του κακού» της Δύσης. Η γεωγραφική θέση που κατέχει στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά κυρίως, η βούληση του συνόλου του Συριακού λαού, να μην υποταχθούν στις επικίνδυνες διαθέσεις των Δυτικών, έδωσε ώθηση στην ιμπεριαλιστική μηχανή των ΗΠΑ και των συμμάχων της, με τις γνωστές δυσάρεστες συνέπειες (πόλεμος, μετανάστευση, φτώχεια, δυστυχία).

Και ας έρθουμε και στα καθ’ ημάς. Η Ελλάδα κατέχει μια από τις πιο σημαντικές γεωγραφικές θέσεις στον πλανήτη, καθώς αποτελεί σταυροδρόμι τριών ηπείρων (Ευρώπη, Αφρική και Ασία). Λόγω αυτής της θέσης, αλλά και του εύκρατου κλίματος  καθώς και φυσικών πόρων όπως τα κοιτάσματα πετρελαίου στο Αιγαίο,  θεωρούνταν ανέκαθεν χώρα μεγάλης γεωπολιτικής σημασίας από τους ισχυρούς. Ο απόλυτος έλεγχος της γεωγραφικής περιοχής που κατέχει η χώρα μας είναι γνωστό ότι θα αποφέρει πολλά οικονομικά οφέλη σε αυτόν που θα την ασκήσει.

Παραδείγματα όπως η Συρία και η Ελλάδα, όπου οι γεωπολιτικές παράμετροι είναι πολύ καθοριστικές για το μέλλον μιας χώρας, υπάρχουν δυστυχώς πολλά. Για αυτό, ας ευχηθούμε ότι οι γενιές που θα ακολουθήσουν θα διδαχθούν σωστά από τα λάθη του παρελθόντος και  θα συμβάλλουν στο να πρυτανεύσει η λογική και στο  να τεθεί  φρένο στην ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα. Η μοίρα των λαών θα πρέπει  να καθορίζεται με όρους αρμονικής συνύπαρξης και αλληλεγγύης και όχι γεωπολιτικών συμφερόντων.

 

                                                                                                                                                                                                                                                                                   Γιώργος Μπόσκου, Απρίλιος 2018

 

 

 

 

 

 

Επιμέλεια: Τηλέμαχος Αρναούτογλου

Κοινωνικά
Πολιτιστικά
Τοπικά