Η Πρωτομαγιά στο Δημοτικό Ραδιόφωνο και ο "Επιτάφιος" του Ρίτσου.

Η γιορτή των εργατών-εργαζομένων και η γιορτή της άνοιξης παράλληλα στο Δημοτικό Ραδιόφωνο Ξάνθης από τις 08:00 το πρωί τιμώνται με ειδική διαμόρφωση της ροής του προγράμματος που είναι αφιερωμένο στην ημέρα αυτή. Το αφιέρωμα συνεχίζεται και θα ολοκληρωθεί στις 2 το μεσημέρι καθώς εκτός των άλλων έχουμε την ευκαιρία να θυμηθούμε τον "Επιτάφιο" του Ρίτσου και να πάμε πίσω το χρόνο που μόνο να διδάσκει μπορεί.

Μια μάνα θρηνεί πάνω στον νεκρό γιο της στη Θεσσαλονίκη, πάνω στο δρόμο. Έχει χτυπηθεί από πυρά χωροφυλάκων. Βλέποντας την επόμενη μέρα τη φωτογραφία στο Ριζοσπάστη ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος, συγκλονισμένος γράφει τον Επιτάφιο - ποίημα σταθμό για τη χώρα που πήρε άλλη διάσταση, όταν στη συνέχεια μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη και καταγράφηκε σε δίσκο.

Τον Μάιο του 1936 οι απεργίες σαρώνουν τη χώρα και κυρίως τη Θεσσαλονίκη όπου δεν λείπουν τα έντονα επεισόδια αλλά και η αιματοχυσία.Δώδεκα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους με πρώτο τον 25χρονο αυτοκινητιστή Τάσο Τούση από το Ασβεστοχώρι. Οι σύντροφοί του τον βάζουν σε μια ξύλινη πόρτα που ξήλωσαν από οικοδομή για να τον μεταφέρουν.

Η μάνα του πεσμένη στα γόνατα τον μοιρολογεί μέσα στο δρόμο γύρω από χωροφύλακες και διαδηλωτές. Τη σπαρακτική εικόνα αποτυπώνει ο φωτογραφικός φακός, φτάνει σε όλη την Ελλάδα και ο μεγάλος ποιητής κλονίζεται από το δράμα του Τάσου Τούση και της μάνας του Κατίνας. Μέσα σε τρεις μέρες γράφει 14 από τα 20 ποιήματα και δημοσιεύει κάποια από αυτά στο Ριζοσπάστη στις 12 Μαΐου.

Απόσπασμα από τον "ΕΠΙΤΑΦΙΟ"

Γιέ μου, σπλάχνο τῶν σπλάχνων μου, καρδούλα τῆς καρδιᾶς μου,
πουλάκι τῆς φτωχιᾶς αὐλῆς, ἀνθὲ τῆς ἐρημιᾶς μου,

πῶς κλείσαν τὰ ματάκια σου καὶ δὲ θωρεῖς ποὺ κλαίω
καὶ δὲ σαλεύεις, δὲ γρικᾷς τὰ ποὺ πικρὰ σοῦ λέω;

Γιόκα μου, ἐσὺ ποὺ γιάτρευες κάθε παράπονό μου,
Ποὺ μάντευες τί πέρναγα κάτου ἀπ᾿ τὸ τσίνορό μου,

τώρα δὲ μὲ παρηγορᾶς καὶ δὲ μοῦ βγάζεις ἄχνα
καὶ δὲ μαντεύεις τὶς πληγὲς ποὺ τρῶνε μου τὰ σπλάχνα;

Πουλί μου, ἐσὺ ποὺ μοῦ ῾φερνες νεράκι στὴν παλάμη
πῶς δὲ θωρεῖς ποὺ δέρνουμαι καὶ τρέμω σὰν καλάμι;

Στὴ στράτα ἐδῶ καταμεσὶς τ᾿ ἄσπρα μαλλιά μου λύνω
καὶ σοῦ σκεπάζω τῆς μορφῆς τὸ μαραμένο κρίνο.

Φιλῶ τὸ παγωμένο σου χειλάκι ποὺ σωπαίνει
κι εἶναι σὰ νὰ μοῦ θύμωσε καὶ σφαλιγμένο μένει.

Δὲ μοῦ μιλεῖς κι ἡ δόλια ἐγὼ τὸν κόρφο δές, ἀνοίγω
καὶ στὰ βυζιὰ ποὺ βύζαξες τὰ νύχια, γιέ μου μπήγω.

 

Από την άλλη, η πρώτη Μαΐου γιορτάζεται και ως η γιορτή της άνοιξης με τριαντάφυλλα, γαρίφαλα, βιόλες, πασχαλιές, γεράνια και άλλα λουλούδια της εποχής να συνθέτουν ένα στεφάνι που συμβόλιζε από την αρχαιότητα τη γονιμότητα και την ευφορία, καθώς τότε η σύνθεση αυτή ήταν ποιο παραδοσιακή και  γινόταν από κλαδιά οπωροφόρων δέντρων, στάχυα και γενικότερα φυτά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο τραπέζι.

 
Κοινωνικά
Πολιτικά