"Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος"

Πάντα είχα την απορία γιατί από τις δυο εξέχουσες προσωπικότητες που έβγαλε η πόλη των Αβδήρων, που είναι ο Δημόκριτος και ο Πρωταγόρας, τιμάται ουσιαστικά μόνο ο πρώτος. Κανείς ασφαλώς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την πολύ σπουδαία συμβολή του Δημόκριτου στη φιλοσοφική σκέψη και την επιστημονική εξέλιξη. Όμως, την ίδια εποχή που έδρασε και ο Δημόκριτος, δηλαδή κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., ένα άλλο τέκνο των Αβδήρων, ο Πρωταγόρας, είχε και αυτός τη δική του συμβολή στην εξέλιξη της ελληνικής φιλοσοφίας.

Ο Πρωταγόρας γεννήθηκε στα Άβδηρα της Θράκης στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. Υπήρξε ο ουσιαστικός ιδρυτής του φιλοσοφικού κινήματος των σοφιστών, και ο κορυφαίος ανάμεσά τους. Εισήγαγε τον σχετικισμό και τον υποκειμενισμό στην φιλοσοφία. Εισήγαγε και την έννοια του ανθρωποκεντρισμού, με τη χαρακτηριστική ρήση «πάντων χρημάτων μέτρων άνθρωπος», δηλαδή μέτρο για όλα τα πράγματα είναι ο άνθρωπος. Γιατί, στη δική του φιλοσοφική αντίληψη, ο άνθρωπος  αποτελεί μέτρο της αλήθειας και της γνώσης και γι’ αυτό κάθε υποκειμενική άποψη για κάποιο θέμα έχει την άξια της.

Ο Πρωταγόρας έδρασε κυρίως στην Αθήνα.  Ήταν προσωπικός φίλος του Περικλή και υποστηρικτής της Αθηναϊκής  δημοκρατίας. Παράλληλα, υπήρξε ίσως ο πρώτος δάσκαλος που δίδασκε με ανταμοιβή και ήταν ξακουστός για τα υψηλά δίδακτρα που χρέωνε. Όπως αναφέρεται και στην Βικιπαίδεια :

" Οι μέθοδοι διδασκαλίας του  Πρωταγόρα ήταν πρόδρομοι των σημερινών διαλέξεων και είχαν ως περιεχόμενο ανάλυση ποιημάτων, συζητήσεις για τα νοήματα και τις σωστές χρήσεις των λέξεων και γενικούς κανόνες ρητορικής. Όπως είναι φυσικό οι μαθητές του ήταν πλούσιοι και οικονομικά ευκατάστατοι Αθηναίοι με κοινωνικό υπόβαθρο.
Εστίαζε την εκπαίδευση που παρείχε σε πρακτικά ζητήματα αποδίδοντας μεγάλη αξία στη ρητορική δεινότητα και ευγλωττία (ορθοέπεια). Θεωρώντας πως για κάθε θέση μπορούν να διατυπωθούν επιχειρήματα υπέρ και κατά, προετοίμαζε τους μαθητές του με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι σε θέση να υπερασπιστούν αλλά και να επικρίνουν, με λογικά επιχειρήματα, κάθε αμφιλεγόμενη θέση.
Αξιοσημείωτος είναι ο ομώνυμος διάλογος του Πλάτωνα, στον οποίο ο Σωκράτης συζητάει με τον σοφιστή Πρωταγόρα για το θέμα της αρετής".

Ο Πρωταγόρας θεωρείται επίσης και ο πρώτος αγνωστικιστής, αντιμετωπίζοντας με κριτική σκέψη τις θρησκευτικές αντιλήψεις του καιρού του σχετικά με την ύπαρξη των Θεών. Για αυτό και κατηγορήθηκε από τους Αθηναίους για ασέβεια και αθεΐα και εκδιώχτηκε για αυτές του τις πεποιθήσεις.

Ίσως, ο λόγος για τον οποίο δεν τιμάται όσο θα έπρεπε, παρότι υπήρξε από τις πιο εξέχουσες φιλοσοφικές φυσιογνωμίες του αρχαίου κόσμου, είναι το ότι τόλμησε και συγκρούστηκε με τις συντηρητικές δυνάμεις της εποχής του. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, πως στη διάρκεια του Μεσαίωνα, τιμήθηκαν και προβλήθηκαν  Έλληνες φιλόσοφοι, των οποίων οι φιλοσοφικές θεωρήσεις εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα της κοσμικής και θρησκευτικής εξουσίας. Τέτοιοι φιλόσοφοι ήταν  ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας, που ασφαλώς και δεν παραγνωρίζουμε την αξία τους, ωστόσο υποστήριζαν  θέσεις και απόψεις αριστοκρατικές και συντηρητικές. Αντιθέτως, άλλοι εξίσου σπουδαίοι φιλόσοφοι, όπως ο ίδιος ο Πρωταγόρας και ο Επίκουρος, ο δεύτερος μάλιστα υπήρξε ιδρυτής και κύριος εκπρόσωπος της υλιστικής φιλοσοφίας, πέρασαν εντελώς στην αφάνεια για πολλούς αιώνες. Και αυτό συνέβη  επειδή ήταν  υπέρμαχοι προοδευτικών και δημοκρατικών αντιλήψεων, που έρχονταν σε αντίθεση με τα πιστεύω και τις πρακτικές της καθεστηκυίας τάξης του Μεσαίωνα.

Πιστεύω πως ο Δήμος Αβδήρων ,αλλά και ο Δήμος Ξάνθης, θα πρέπει να μεριμνήσουν, με διάφορες ενημερωτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις,  ώστε ο Πρωταγόρας  να γίνει  πιο γνωστός στο ευρύτερο κοινό των δημοτών τους . Αποτελεί αναμφισβήτητα μια εξέχουσα φιλοσοφική προσωπικότητα και θα  πρέπει να τιμάται παράλληλα με τον Δημόκριτο, γιατί υπήρξε και αυτός  γόνος των Αβδήρων και συνέβαλε  με το έργο του  στον πολιτισμό της χώρας μας.