Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος για πολλούς λόγους για τη σημερινή   μου συμμετοχή. Μιλούμε για ποίηση, μιλούμε για ποίηση της Ξάνθης και μιλούμε για την αγαπητή φίλη και συνοδοιπόρο στους δρόμους του πολιτισμού την Ελευθερία Χριστοδούλου. Όλα τούτα μαζί σε γεμίζουν με χαρά και περηφάνεια.

Το 2015 στα μαθήματα που δίδασκα στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, στο Καταληκτήριο μάθημα του Ιουνίου η μαθήτριά μου Ελευθερία μάς μίλησε με θέμα «Φτιάχνοντας μικρούς βιβλιοφάγους – ο ρόλος του δασκάλου». Θαύμασα τότε τις θέσεις της. Αυτές τις χρονιές που με κάλεσε στις τάξεις που διδάσκει, συνειδητοποίησα πως, όσα έλεγε τότε, τα εννοούσε και τα πράττει. Όμως σήμερα θα προσεγγίσουμε την ποίηση και τη δημιουργικότητά της.

Η έννοια της ποίησης και η έννοια της τέχνης κλείνουν τη γέννα και τη δημιουργία εν γένει. Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι όλα τούτα είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Τόκος και γένεση που σε κάθε περίπτωση χρησιμοποιεί διαφορετικά μέσα έκφρασης - ήχους, λέξεις, χρώματα, όγκους, τοποθετημένα με την αρμόζουσα σειρά και την αναγκαία ποσότητα.

   Σε παλιότερο κείμενό μου – πρόλογο σε συλλογή του αείμνηστου φίλου  Γιώργου Κωτούλα - έγραφα:

  «Η ποίηση είναι ένας ουρανός. Ένας κοινόχρηστος ουρανός. Μπορεί ο καθένας να πάρει όποιο κομμάτι θέλει. Μερικοί είναι αδιάφοροι. Άλλοι αφοσιώνονται, θαυμάζουν, ο ουρανός γίνεται ένα με το είναι τους.

  Εννοώ ότι η ποίηση είναι κάτι που το ανακάλυψε ο άνθρωπος. Συνεπώς ανήκει σε όλους τους ανθρώπους. Κάποια στιγμή στην πορεία της ανθρωπότητας όλοι είναι ποιητές. Ή, όλοι μπορεί να είναι ποιητές. Βαθιά στον άνθρωπο είναι φωλιασμένη η δημιουργικότητα. Απλώς, η παιδεία έχει έτσι αλλοιώσει την ανθρώπινη ύπαρξη, που οδήγησε τον άνθρωπο στην ιδέα ότι η τέχνη, η ποίηση είναι για τους λίγους από τους λίγους».

Η Ξάνθη πάνω από ένα αιώνα αποτελεί μήτρα και κήπο γονιμοποιό της δημιουργίας κάθε μορφής, ιδία της τέχνης του λόγου. Είναι αισιόδοξο ότι η παντοιότροπη παρακμή δεν εμφανίζεται στη δημιουργικότητα. Νέοι – όχι μόνο ηλικιακά – παρουσιάζουν το έργο τους, αντίσταση κατ’ ουσίαν στα φαινόμενα ‘κρίσης’.

Λαμπρό παράδειγμα η Ελευθερία. Θα μιλήσω      για τη ζωή και το έργο της Ελευθερίας Χριστοδούλου, όπως το παραθέτει η ίδια η δημιουργός στο βιβλίο της, γιατί είναι ένα σπάνιο παράδειγμα δημιουργικότητας: «Γεννήθηκα στην Ξάνθη το 1964. Από τα εφηβικά μου χρόνια ασχολήθηκα με τον πεζό και ποιητικό λόγο. Σπούδασα Βιβλιοθηκονομία στο Τ.Ε.Ι Αθηνών και Παιδαγωγικά στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Δούλεψα ως υπεύθυνη βιβλιοθήκης του Δ.Π.Θ. στην Αλεξανδρούπολη. Στο διάστημα της παρουσίας μου στην πόλη αρθρογραφούσα στο περιοδικό "Θρηίκιος Άνεμος". Το 1999 ο αέρας της επαγγελματικής αλλαγής με οδηγεί στο διδασκαλικό επάγγελμα. Διορίζομαι στα Δωδεκάνησα, στην Ρόδο. Εργάζομαι στο Γραφείο της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δωδεκανήσου και σε σχολεία του νησιού. Τελειώνω το Διδασκαλείο Γενικής Εκπαίδευσης και επιστρέφω στα πάτρια εδάφη. Το 2011 ο αέρας της αλλαγής με οδηγεί στην Κορυτσά της Αλβανίας. Διδάσκω τρία χρόνια στο σχολείο "ΟΜΗΡΟΣ¨. Τα τελευταία χρόνια εργάζομαι στην Ξάνθη στο 2ο Δημοτικό Σχολείο.

Είμαι κάτοχος του μεταπτυχιακού "Σπουδές στην Εκπαίδευση" του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου (Ε.Α.Π.). Έχω παρακολουθήσει σεμινάρια - μαθήματα Δημιουργικής Γραφής τα τελευταία χρόνια στο Ε.Α.Π. και όχι μόνο. Ποιήματά μου είναι δημοσιευμένα στο ανθολόγιο «Τεχνών  συναπαντήματα» του Έρωτα το Κόκκινο και στο "ΛογοΤεχνικό δελτίο" του Φιλολογικού Ομίλου Θεσσαλονίκης.

Εκτός από την ποίηση ασχολούμαι με την ζωγραφική. Έχω πάρει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις στην Πινακοθήκη της Ξάνθης στα πλαίσια των γιορτών της παλιάς πόλης. Τα ταξίδια, η ασχολία μου με τα φυτά, το διάβασμα και η μουσική είναι τα αγαπημένα μου χόμπι».

Το «Παράθυρα που μου μιλούν» είναι η πρώτη ποιητική συλλογή. Ποιήματα της συλλογής έχουν μελοποιηθεί και δραματοποιηθεί. 

Ο τίτλος της συλλογής είναι σαφής. Γράφει:

Παράθυρα ανοιχτά / η ματιά πετά στον έναστρο ουρανό / δρεπάνι το φεγγάρι κοφτερό / στάχυα αστέρια θερίζει μαγνητίζει / προσδοκεί ελπίδες να φωτίσει / απλόχερα στη γη να τις σκορπίσει.

Η παιδική και νεανική ανάμνηση, η ζωή και η φύση, η Ξάνθη, στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, είναι ο δημιουργικός κόσμος της Ελευθερίας. Η  ίδια η ποίηση έχει κεντρικό ρόλο στα δημιουργήματά της.

Και συγκεκριμένα για την ποίηση γράφει:

Στίχο το στίχο γεννιέται ένα ποίημα

Μοιάζει με ένα αόρατο νήμα

Που ενώνει εσωτερικούς κραδασμούς-λυγμούς

Με εξωτερικούς κοινωνικούς-προσωπικούς ερεθισμούς.

*

Έχω τη μεγάλη χαρά και τιμή στο σήμερα παρουσιαζόμενο, δεύτερο ποιητικό έργο της Ελευθερίας , με τίτλο «Λέξεις που σιωπούν…» να περιέχεται δικός μου πρόλογος. Όπως σημειώνω:

« Και τώρα, μας εκπλήσσει με τη δεύτερη συλλογή, που προεκτείνει και αναπτύσσει τις επιτεύξεις της πρώτης δουλειάς. Ενώ στην προηγούμενη τα «αντικείμενα» της μιλούν, τώρα ο «λόγος» σιωπά.

  Οι αντιφάσεις αυτές υποκρύπτουν μία βαθύτατη διαλεκτική σχέση και διαδικασία του εγώ και του άλλου, του μέσα και του έξω, της φύσης και του ανθρώπου, του ατομικού και του κοινωνικού».

   Ένα ποίημα από την πρώτη συλλογή  θα το συνδέσουμε - κατά περίεργο τρόπο με ένα αντίστοιχο από τη δεύτερη:

1.

Ξυλοκόποι ποιητές.

Τα ποιήματα είναι δάση

ξυλοκόποι οι ποιητές

κόβουν τα δέντρα

οι επόμενες γενιές

να ’χουν χαρτί

να συνεχίσουν.

2.

Μεταλλουργοί οι ποιητές

Μεταλλουργοί οι ποιητές

σφυρηλατούν τις λέξεις

φτιάχνουν μαχαίρια

με περίτεχνες λαβές

με την επιθυμία

καθώς το μάτι θα τις διαπερνά

να ακονίζει το μυαλό

να μένει το χέρι άοπλο.

  Και στα δύο ποιήματα τονίζεται η διαδικασία της δημιουργίας. Τα υλικά αλλάζουν, αλλά η ουσία παραμένει.  Η Ελευθερία στην ποιητική της τονίζει τη συνύφανση της ποίησής της με τη φύση:

·       Δεν φτιάχνω την σκεπή της ψυχής μου / Θέλω να μπαίνει ποιητική βροχή / να την δροσίζει / κι αυτή  να ανθεί.

·       Η άμμος είναι πάντα δική μας / η αλμύρα δεν πέτρωσε τις σκέψεις / και γω σχεδιάζω στην άμμο ένα ποίημα για σένα / χωρίς λέξεις.

 Σε τούτο ακριβώς το πλαίσιο η «ποίηση» διαφοροποιείται και – αν θέλετε – μετουσιώνεται:  

·Μιλήστε μου με λέξεις σιωπής / να ακουστεί ο ήχος της ψυχής

 Και η κορωνίδα τούτου του ταξιδιού το δίστιχο:

Αν δεν υπήρχε η ποίηση / θα μαράζωνε η φαντασία

Η Ελευθερία Χριστοδούλου μέσα από την ποίησή της επιχειρεί ένα «ταξίδι» στον σύγχρονο κόσμο με τα ποικίλα χαρακτηριστικά. Η κλιματική αλλαγή, ο πόλεμος και οι ποικίλες καταστροφές  δεν πτοούν τη δημιουργό. Αγωνίστρια για έναν καλύτερο κόσμο:

Μέσα μου ιππεύω πολλούς εαυτούς / Κρατώ χαλινάρια / Περιμένω μόνο να βρω / το άτι το τρελό

Οι οπλές του να αρχίσουν να χτυπούν / βαριά τα πέταλα να ακουστούν / να καλπάσω δυνατά

Να ψάξω το χαμένο το πουλί / Να βρω πού τραγουδά.

  Η ποιήτρια πιστεύει στην αλλαγή του κόσμου, μιλά για την αντίθεση φωτός και σκότους, ακολουθεί το ταξίδι της ζωής με αισιοδοξία.

*

  Κάθε μέρα διαβάζω στο διαδίκτυο ποιήματά της - Χάι Κου που συγκροτούν την καινούρια της συλλογή. Περιμένουμε τον νέο  ποιητικό της κήπο.  

  Ολοκληρώνοντας τον περίπατό μας στον συναρπαστικό  ποιητικό κόσμο της Ελευθερίας Χριστοδούλου, επιλέξαμε κάποιους στίχους που   αποδεικνύουν  την ποιητική φωνή και δύναμή της:

Αγριόχορτα

Υπάρχουν λουλούδια ελκυστικά

Μα εγώ αγαπώ τα αγριόχορτα

Γιατί δεν διστάζουν

Με την πέτρα να αναμετρηθούν

Να παλέψουν, να αναδυθούν.

Ναι, Ελευθερία με τους στίχους και τα ποιήματά σου  μας καλλιεργείς και μας στολίζεις.

Γιατί είσαι σπόρος που

«πάνω σου, το δείλι, θα κάθονται πουλιά / κι από τα ράμφη τους θα κρέμονται ποιήματα».

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΞΑΝΘΗ, ΑΠΡΙΛΗΣ 2024