Η νουβέλα «Οι 32 ώρες της Θεάς» του Νίκου Τακόλα

Εισήγηση του Θανάση Μουσόπουλου

Βιβλιοπαρουσίαση, Ξάνθη 21 Νοεμβρίου 2019

   Τον Νίκο Τακόλα και το έργο του τον γνώρισα πριν από λίγα χρόνια, όταν παρουσίασα το 2016 το μυθιστόρημά του «Το πέρασμα του Αρμένιου», για το οποίο τότε σημείωνα: «Είναι ένα κείμενο σύγχρονο, πολυεπίπεδο και επίκαιρο. Αν θα ήθελα να το χαρακτηρίσω με μια φράση θα έλεγα ότι είναι «Φιλοσοφική Οικολογία» με λογοτεχνικά χαρίσματα και κύρια χαρακτηριστικά την Αλληγορία και την Αντίστιξη».

  Ανέφερα ότι το έργο του είναι πολυεπίπεδο εννοώντας ακριβώς ότι υπάρχει πολιτική, οικονομική, οικολογική, φιλοσοφική προσέγγιση και λογοτεχνική βούληση στο συγγραφέα. Το ίδιο παρατηρώ και στην παρουσιαζόμενη νουβέλα του «Οι 32 ώρες της Θεάς». Η λογοτεχνική βούληση είναι παρούσα, όμως ο Τακόλας πλουτίζει το κείμενό του με πολλά άλλα στοιχεία.

  Βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη του 1915, στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωσή της. Στρατοί και στόλοι συρρέουν στη Θεσσαλονίκη, που ήδη είναι ένα μωσαϊκό φυλών, θρησκειών, οσμών και χρωμάτων, προσφύγων από παντού και τραυματιών. Η Θεσσαλονίκη ξαφνικά από 150.000 κατοίκους φτάνεις στις 500.000. Η ζωή συνεχίζεται και εμπλουτίζεται με πολυεθνικά χρώματα. Φώτα, μουσικές, πορνεία και αλκοόλ δίνουν μια άλλη όψη στο πολεμικό δράμα, που εκτυλίσσεται κάμποσα χιλιόμετρα στα μέτωπα έξω απ' την πόλη. Μέσα στον πολεμικό αυτό οργασμό έχουμε και μια ερωτική ιστορία ανάμεσα στην  Αυγερινή Γιαννακού, ελληνογαλλίδα, καθηγήτρια Γαλλικών και τον Μπερτράν Μποβέ αξιωματικό της Γαλλικής Σαιν Συρ. Ανάμεσά τους όμως στέκει ένα αξεπέραστο εμπόδιο. Η Θεά γεννιέται μέσα στην πυρκαγιά της πόλης του 1917 - κράτησε 32 ώρες,

  Το κείμενό του σημείωσα ότι είναι πολυεπίπεδο. Μπορείς να το διαβάσεις από πολλές σκοπιές. Συναρπαστικές σελίδες με Κατασκοπία, Παραισθήσεις/ ψυχικά και παραψυχικά φαινόμενα, σχέσεις του ανθρώπου με τα ζώα,  Μυστήριο. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το κείμενο στοχασμών και αναστοχασμών του Μορίς που ενυφαίνεται μέσα στο σώμα της νουβέλας.

  Το βιβλίο του Νίκου Τακόλα έχει μια επικαιρότητα για μας στην Ξάνθη που γιορτάζουμε τα 100 χρόνια ελεύθερης Ξάνθης, αλλά και στη Θράκη που το 2010 θα γιορτάσει επίσης τα 100 χρόνια; Ελεύθερης Θράκης. Ο συγγραφέας μας μεταφέρει στο κλίμα εκείνης της εποχής.

«Στην πόλη ανακατευόταν ένα σμάρι λαών και φυλών της Βαλκανικής ή ξενοφερμένων […] Τα βράδια ήταν πάντα μαγικά για τους γλεντοκόπους στην παραλιακή ζώνη και στα κατάφωτα καμπαρέ, με την ευρωπαϊκή μουσική […] μαζί με πείνα, προσφυγιά και μια ξαφνική παράξενη κατοχή».

  Ο συγγραφέας βλέπει τα πράγματα από την πλευρά του καθημερινού ανθρώπου. Ένας φίλος της ειρήνης, που καταδικάζει τον πόλεμο.

«Αγαπητέ μου η Θεσσαλονίκη δίνει μια ψεύτικη όψη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Εδώ ζούμε μια παρωδία πολέμου. Σαν να πρόκειται για διαγωνισμό καλοπέρασης, με μουσικές, καμπαρέ, πορνεία και έρωτες. Τα σφαγεία και τα μακελειά παγκοσμίως είναι φριχτά και ατέλειωτα. Το αίμα κυλάει πάνω σ’ όλη την Ευρώπη και κανένας δεν ξέρει το τέλος. Πέρα από την αντιπαλότητα πρόκειται για την ανθρώπινη μοίρα στο σύνολό της. Είναι απίστευτο πως η Ιστορία προχωρά και εξελίσσεται και ύστερα καταβυθίζεται πάλι στο χθες και στον όλεθρο» (σελ.108).

  Πολλές είναι οι ανθρώπινες ευαίσθητες στιγμές του βιβλίου. Δίπλα στην καταστροφή και στην πυρκαγιά του ’17 στέκει όρθιος ο άνθρωπος.

«Βάρκες έσωζαν. Ήταν η ώρα της αλληλεγγύης. Κι ούτε που διακρίναν αν είσαι Ρωμιός ή κατσίβελος, Ευρωπαίος ή της Κοινοπολιτείας. Μια μικρή πρόβα για το χαμό της Σμύρνης πέντε χρόνια αργότερα. Το ιστορικό μασούρι δε σωνόταν».

  Κλείνω την προσέγγισή μου με ένα απόσπασμα του Ανδρέα Καρακίτσιου, καθηγητή λογοτεχνίας του ΑΠΘ που σε πρόσφατη κριτική του γράφει: «Ο συγγραφέας απομακρύνεται σχεδόν συνειδητά από τη μονοδιάστατη καταγραφή ιστορικών γεγονότων και κεντρικών ιστορικών προσωπικοτήτων και ανοίγεται στην εξιστόρηση της περιπέτειας του ανθρώπου που ονειρεύεται, δημιουργεί, παγιδεύεται και πεθαίνει παγιδευμένος και αιώνια προσωρινός. Στο βιβλίο αυτό η ιστορική πραγματικότητα είναι περισσότερο φόντο και ντεκόρ σε πρώτη ανάγνωση, σε δεύτερη οι συνειρμοί είναι πολλαπλοί. Το επεισόδιο των βομβαρδισμών της Θεσσαλονίκης με το μυθικό αερόστατο Ζέπελιν έρχεται να δεθεί συνειρμικά με την εξωτική εκδρομή και διαδρομή των ηρώων προς τον ουρανό, η πυρκαγιά του ΄17 έρχεται ύστερα από καταβύθιση συμβολική στα υπόγεια και τις κατακόμβες της πόλης των δυο κεντρικών ηρώων και εραστών του μυθιστορήματος».

  Και σε τούτο το βιβλίο ο Νίκος Τακόλας με όπλο την Αλληγορία και την Αντίστιξη χτίζει το συναρπαστικό οικοδόμημα που λέγεται «Οι 32 ώρες της Θεάς».

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΞΑΝΘΗ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2019