Οι ερωτηθέντες εκτός από τα δημογραφικού χαρακτήρα, δεδομένα, κλήθηκαν να απαντήσουν σε κλειστού τύπου ερωτήσεις, πολλαπλών επιλογών, που αφορούσαν στα συμπτώματα, τους τρόπους προφύλαξης, αλλά και ερωτήσεις για τη στάση τους απέναντι στον ιό, τις πηγές άντλησης των πληροφοριών τους επί του θέματος, τη γνώμη τους για τις θεωρίες συνωμοσίας, τη στάση τους απέναντι στους θεσμούς, αλλά και στις πρακτικές διαχείρισης και αποφάσεων που αφορούσαν στην πανδημία.
Περισσότεροι από 1500 απάντησαν στις ερωτήσεις της Ομάδας δίνοντας την ευχέρεια «να κάνουμε τους στατιστικούς μας υπολογισμούς χωρίς τον κίνδυνο του λάθους», σχολίασε ο Οδυσσέας Λομβαρδέας.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, άνδρες και γυναίκες (οι τελευταίες με κάποια μικρή υπεροχή) γνώριζαν για τον ιό σε ποσοστό 75%, ενώ απάντησαν με σχετική επάρκεια, σε ένα μεγάλο και λεπτομερές σύνολο απαντήσεων. Σημαντικό είναι, όπως είπε ο φοιτητής, ότι μεταξύ των 13 Περιφερειών δε διαπιστώθηκε απόκλιση στην πρόσβαση της πληροφορίας, άρα ο «κανόνας» που θέλει το κέντρο καλύτερα πληροφορημένο από την περιφέρεια, δεν ίσχυσε στον κορωναϊό…
Μικρή απόκλιση στη γνώση παρατηρήθηκε στους ερωτηθέντες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (73%) σε σχέση με αυτούς της τριτοβάθμιας (76%).
Το ενδιαφέρον, όπως τόνισε, ο Οδυσσέας Λομβαρδέας αφορά στο ζήτημα των ηλικιών, σε σχέση με την πληροφορία/γνώση.
Η νεώτερη ομάδα (18-30) «έσπασε» ανά διετία και έδωσε την ευκαιρία για εξαγωγή σημαντικών συμπερασμάτων.
«Το σκορ της γνώσης με την ηλικία, έχει μια γραμμική σχέση», τόνισε ο κ. Λομβαρδέας, «όσο μικρότερος τόσο μικρότερο και το ποσοστό της γνώσης» , αναλύοντας τη μεγάλη απόκλιση της «ομάδας 18-20» με τις μεγαλύτερες «30-39, 40-49, 50-59»: «Το σκορ γνώσης στη νεαρότερη ομάδα είναι στο 71%, ενώ οι μεγαλύτεροι έχουν ποσοστό 79%».
Επισήμανε ότι αυτό μπορεί να «εξηγεί» τη στάση των νέων, σε σχέση με την πανδημία.
«Έχει γίνει μεγάλη συζήτηση για τους νέους που “ξέρουν, μαθαίνουν και είναι αντιδραστικοί”, όμως φαίνεται ξεκάθαρα και στατιστικώς η απόκλιση στη γνώση», σχολίασε και πρόσθεσε πως «η επικοινωνιακή στρατηγική, που έγινε από την τηλεόραση, στον γενικό πληθυσμό, φαίνεται, πως ήταν επιτυχημένη» επισημαίνοντας ότι οι νέοι επιλέγουν περισσότερο το ίντερνετ και άλλες εναλλακτικές μορφές ενημέρωσης. «Ενόψει του τέλους του δεύτερου κύματος, καλό θα ήταν να δούμε πώς μπορεί ένα νέος άνθρωπος να ενημερωθεί περισσότερο και άρα να ευαισθητοποιηθεί», σημείωσε.
Οι ερωτηθέντες έδειξαν εμπιστοσύνη στους ελληνικούς θεσμούς, αξιολογώντας τους καλύτερα από τους παγκόσμιους. «Διαπιστώσαμε ότι υπήρξε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον ΕΟΔΥ, απ’ ότι στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ενώ πολύ καλά αποτελέσματα είχαν και η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος», τόνισε.
Η έρευνα ανέδειξε και την… γνωστή παραδοξολογία, ο πληθυσμός να εμπιστεύεται τις πληροφορίες που λαμβάνει μέσω των ΜΜΕ και ταυτόχρονα να τα αξιολογεί με πολύ χαμηλά ποσοστά, θεωρώντας τα, δηλαδή αναξιόπιστα.
«Διαπιστώνεται, επίσης, ότι στην πρώτη περίοδο του λοκντάουν, ο κόσμος τήρησε ή δήλωνε ότι τηρεί στην συντριπτική του πλειοψηφία όλα τα απαιτούμενα μέτρα προφύλαξης, απέρριψε με μεγάλη έμφαση όλες τις θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφόρησαν, δέχθηκε την πραγματικότητα, όπως αυτή αναδείχθηκε από την κοινότητα των επιστημόνων και απέρριψε όλες τις απόψεις, που εξέφρασαν οι “αρνητές”, συμφωνώντας επί της ουσίας με την αναγκαιότητα της επιβολής των μέτρων», επισήμανε ο φοιτητής Ιατρικής.
Η έρευνα κατάφερε να ομαδοποιήσει τους ερωτηθέντες, βάσει των απαντήσεών τους, σε πέντε κυρίαρχες ομάδες (από την πολυπληθέστερη στη μικρότερη).
Η συντριπτική πλειοψηφία αποτυπώνεται στις τρεις παρακάτω ομάδες:
-Εμπιστοσύνη στους θεσμούς: η ομάδα διαθέτει χαρακτηριστικά, όπως υψηλό σκορ γνώσης, εμπιστοσύνη στους ελληνικούς θεσμούς, τήρηση των μέτρων
-Ηθική της νομιμότητας: η ομάδα που προέταξε τη θέση, ότι η μη τήρηση των μέτρων εκτός από παράνομη είναι και ανήθικη
-Εναλλακτική ενημέρωση: αυτοί που εμπιστεύονται την ενημέρωσή τους στο ίντερνετ, τα σόσιλ μίντια και προφανώς αποτελούν τους «νεότερους» ερωτηθέντες.
Ακολουθούν δύο «ετερόκλητες ομάδες», όπως είπε χαρακτηριστικά, ο Οδυσσέας Λομβαρδέας:
-Αρνητές… των πάντων: Υιοθετούν τη θεωρία της ανοσίας αγέλης, λένε όχι στους περιορισμούς με το επιχείρημα της παραβίασης των προσωπικών δικαιωμάτων και απορρίπτουν κάθε αισιόδοξο σενάριο για την αντιμετώπιση του ιού.
-Οι… πιστοί: Πρόκειται για ομάδα, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, μόρφωσης, κοινωνικής τάξης, η οποία διαχέεται από «εξαιρετισμό», όπως είπε ο Οδυσσέας Λομβαρδέας: «Τηρεί όλα τα μέτρα, αλλά δε θέλει να περιοριστούν οι λατρευτικές συνήθειες, ενώ αποτελεί την πλέον αισιόδοξη ομάδα ότι, στο τέλος, θα τα καταφέρουμε», σχολίασε.
Να σημειωθεί ότι η έρευνα προδημοσιεύθηκε στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ, ενώ πριν από μερικές μέρες και στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Journal of Epidemiology and Community Health, γεμίζοντας χαρά και ηθική ικανοποίηση την ερευνητική ομάδα και οπλίζοντάς την με όρεξη για την επανάληψη ανάλογης έρευνας.
Ο Οδυσσέας Λομβαρδέας:
Είναι πεμπτοετής φοιτητής του τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ.
Στα χρόνια των σπουδών του συμμετείχε σε πολλά επιστημονικά συνέδρια, τόσο ως μέλος οργανωτικής επιτροπής όσο και ως εισηγητής εργασιών που καλύπτουν μεγάλο εύρος επιστημονικών αντικειμένων (φυσιολογία, νευροχειρουργική, βιοηθική & ιατρικό δίκαιο, ψυχιατρική κα).
Έχει συμμετάσχει, επίσης, σε ερευνητικές ομάδες του ΑΠΘ και σε ομάδες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για θέματα αγωγής υγείας (Καρκίνος του Μαστού, Σακχαρώδης Διαβήτης, HIV/AIDS).
Τον Αύγουστο του 2019 πραγματοποίησε Πρακτική Άσκηση στο ΚΑΠΗ Δήμου Ξάνθης, εφαρμόζοντας νέες τεχνολογίες που έχουν σχεδιαστεί από το Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής ΑΠΘ σε ηλικιωμένους, με σκοπό τη βελτίωση των νοητικών τους λειτουργιών. Για την Πρακτική αυτή, βραβεύτηκε από το Γραφείο Πρακτικής Άσκησης ΑΠΘ. Μιλά Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά.
Ο Ανδρέας Ανέστης:
Είναι καθηγητής στο αγγλόφωνο πρόγραμμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης του Αμερικανικού Κολεγίου Θεσσαλονίκης (ACT), όπου διδάσκει τα μαθήματα της Βιολογίας, Ανατομίας-Φυσιολογίας και Αρχές Οικολογίας. Επίσης, είναι επιστημονικός συνεργάτης και διδάσκων του Εργαστηρίου Υγιεινής, Κοινωνικής-
Προληπτικής Ιατρικής και Ιατρικής Στατιστικής. Συμμετέχει ως διδάσκων στη διδασκαλία των προπτυχιακών μαθημάτων Περιβάλλον και Υγεία και Υγιεινή, στο Σεμινάριο Επιδημιολογίας των ειδικευόμενων Γενικής Ιατρικής και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα της Κατεύθυνσης Διατροφή και Δημόσια Υγεία.
Προληπτικής Ιατρικής και Ιατρικής Στατιστικής. Συμμετέχει ως διδάσκων στη διδασκαλία των προπτυχιακών μαθημάτων Περιβάλλον και Υγεία και Υγιεινή, στο Σεμινάριο Επιδημιολογίας των ειδικευόμενων Γενικής Ιατρικής και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα της Κατεύθυνσης Διατροφή και Δημόσια Υγεία.
Τέλος, συνεργάζεται ως διδάσκων με το Κέντρο για Ταλαντούχα – Χαρισματικά Παιδιά σε σχετικά
προγράμματα στην Ελλάδα και Η.Π.Α.
προγράμματα στην Ελλάδα και Η.Π.Α.
Ο κ. Α. Ανέστης έλαβε το πτυχίο του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ (BSc) το 2002 και στη συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα του ΠΜΣ Εφαρμοσμένη Γενετική και Βιοτεχνολογία του ίδιου Τμήματος (2003-2004). Έλαβε το Διδακτορικό του Δίπλωμα στη Φυσιολογία – Βιοχημεία (PhD) το 2008. Επίσης, έλαβε πτυχίο και μεταπτυχιακό δίπλωμα από το Τμήμα Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ (ΒΑ,ΜΑ, 2012), ενώ έλαβε διδακτορικό δίπλωμα (PhD) από το ίδιο Τμήμα to 2019.
Τέλος, έχει πραγματοποιήσει σπουδές Θεολογίας.
Ο κ. Α. Ανέστης διαθέτει 18 επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά με περισσότερες από 600 αναφορές, ενώ έχει περισσότερες από 50 συμμετοχές σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια. Έχει λάβει υποτροφίες και διακρίσεις μεταξύ των άλλων από το Ι.Κ.Υ., τη Γερμανική Υπηρεσία Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (D.A.A.D.), την Επιτροπή Ερευνών ΑΠΘ και το Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Ωνάσης.
Σύνταξη : Ελευθερία Μούκανου
Μοντάζ: Χρήστος Τζανίδης
Επιμέλεια: Τηλέμαχος Αρναούτογλου