Αν… υπάρχει, ίσως είναι η γηραιότερη γυναίκα στον κόσμο και ζει σε δομή φιλοξενίας ηλικιωμένων στη Νέα Ιωνία. Είναι η κυρία Ελευθερία, γεννηθείσα το 1903, η οποία μπήκε στη σειρά για το εμβόλιο κατά του κορωναϊού.

Δεν ξέρω εάν της έδωσε τη… θέση της η Δόμνα Μιχαηλίδου που επισκέφθηκε τον οίκο Ευγηρίας όχι για να εμβολιαστεί, αλλά για να δει προφανώς, με τα μάτια της, την, 117 ετών, γερόντισσα...

Ενθουσιάστηκε, λένε, με τη γυναίκα που στο πρόσωπό της αποτυπώνεται «ένας αιώνας και…» της ιστορίας αυτής της χώρας…

Κι όπως φαίνεται, το… χνάρι της το έβαλε και στον επόμενο. «Σφραγίζοντας» με τ’ όνομά της, την Επιχείρηση -τη… συνονόματη.

Αν το καλοσκεφτούμε αυτή η γυναίκα, μοιάζει με την Ελλάδα: είναι σαν… μαγική εικόνα. Δύσκολο να πιστέψεις ότι υπάρχει. Ότι αντέχει ακόμα και ότι είναι πάντα, εκεί, έτοιμη να αντιμετωπίσει τα τωρινά και τα επόμενα χωρίς αναστολές και δεύτερες σκέψεις -χωρίς να στέκεται στο παρελθόν και να προβληματίζεται. Κυλώντας, μαζί με τη ζωή και… «όσο πάει».

Ανατρέχοντας τον «αιώνα της», είναι να απορεί κανείς...

Γιατί, η συγκεκριμένη γιαγιά με το «καλημέρα σας» μπήκε στα βαθιά νερά κι ας μην το ήξερε..

Δεν χρόνισε καλά καλά και… ρίχτηκε στον Μακεδονικό Αγώνα. Προφανώς, εκείνη πάλευε να πει «μαμά», όταν ο Μίκης Ζέζας συγκλόνιζε, με τον θάνατό του, την ελληνική κοινή γνώμη, στρέφοντας την προσοχή της στον Μακεδονικό αγώνα -«σέρνοντας» την τύχη και την πάλη κι άλλων αντρών, όπως ο Τέλλος Άγρας, ο καπετάν Αμύντας, ο Άρμεν Κούπτσιος και τόσων άλλων…

Κι ύστερα δύο βαλκανικοί, ενώ εκείνη σταθεροποιούσε βήματα και γλώσσα. Κι άρχιζε να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον και να το «κατέχει», το ίδιο διάστημα που η οθωμανική αυτοκρατορία άφηνε τις κατοχές της με μεγάλη δυσκολία.

Εκείνη την περίοδο, που έκλεινε την πρώτη της δεκαετία, ξεσπούσε ο Μεγάλος Πόλεμος -που ουσιαστικά, μεγάλωσε κι αυτήν- οδηγώντας στο θάνατο συνολικά 66 εκατομμύρια ανθρώπους. Κι από δίπλα, η ισπανική γρίπη, που σίγουρα ούτε την άκουσε ούτε και πρόλαβε να φοβηθεί…

Δεν είναι σίγουρο ότι πρόλαβε να φοβηθεί και με τη Μικρασιατική Καταστροφή -ίσως να λυπηθεί, μόνο… Όμως, στα 19 αλλιώς κυλάει ο χρόνος, αλλιώς κι ο φόβος…

Ούτε και για το παγκόσμιο κραχ, θα μπορούσε να πει κάτι, γιατί η φτώχια στην Ελλάδα ήταν μια μόνιμη κατάσταση. Και μόνο σαν απρεπή…. πολυτέλεια, θα έμοιαζε η σκέψη, πως οι χρηματιστηριακοί δείκτες ξέρουν να «παίζουν» και με το ψωμί και με τη ζωή…

Άλλωστε, αυτά είναι τόσο θεωρητικά… Και η Ελευθερία, το πιο πιθανόν, είχε να αναμετρηθεί με πρακτικά ζητήματα. Γάμο, παιδιά, σπίτι…

Στα δύσκολα χρόνια του μεσοπολέμου, που ακόμα δε χαρακτήριζε το διάστημα μεταξύ των δύο παγκόσμιων πολέμων,  η ζωή ήταν δύσκολη, με δικτατορίες, στάσεις, βία και φτώχια…

Αλλά και με τη «γενιά του 30», που αν και στέκονταν στη σκιά, άγνωστη και ανούσια, ανίκανη να «λύσει» τα ζητήματα του κόσμου μας… Κι ας άρχιζε, ήδη να «λύνει και να δένει» να σφραγίζει όχι μόνο μια εποχή, αλλά και τις επόμενες -κυρίως με την επισήμανση που «έσερνε» η ίδια, πως υπάρχει και άλλος δρόμος και σίγουρα, άλλος τρόπος…

Κάποιοι θα την λέγανε «Στροφή» σαν την ποιητική συλλογή του ενός εκ των δύο εκπροσώπων της που θα έφερναν τα νόμπελ στην Ελλάδα, και οι υπόλοιποι, θα γεννιόντουσαν, θα μεγάλωναν, θα πέθαιναν, θα… ξαναζούσαν και θα ξαναπέθαιναν, μέσα από την πεζογραφία, τη ζωγραφική, την ποίηση όλων των εκφραστών της.

Αυτή η γενιά που άγνωστη και μόνη θα καθόριζε «την άλλη πορεία», την (οφειλόμενη) Στροφή αυτού του μικρού… απολολώτος έθνους.

Όμως, για την Ελευθερία, άλλα ήταν τα «θέματα». Κοντά στα 30, μεγάλη γυναίκα πια, καταλάβαινε από φόβο. Κι ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος θα κρατούσε πολύ, θα κόστιζε πολλά, θα πόναγε πολύ -κυρίως η «ουρά» της, ο εμφύλιος, που θα έβαζε την τελική του πινελιά στο χάσμα. Κι ας μην το καταλάβαινε, ακριβώς, η κυρία Ελευθερία…

Κι ας προτιμούσε να επιλέγει τη θύμηση του ελληνοϊταλικού πολέμου, σα μια υπόμνηση της αγαθότητας και της ανδρείας που μπορεί και να διδάχθηκε, σ’ εκείνες τις αυστηρές και βαρετές σχολικές αίθουσες (αν πήγε)…

Άλλωστε, τι να πρωτοπρολάβει κι αυτή… Μάλλον την αμερικανική βοήθεια, που έρχονταν από την άλλη πλευρά του κόσμου, ενός κόσμου που ήταν καλύτερος από τον δικό της -σίγουρα μεγαλύτερος…

Ίσως να τον ονειρευόταν κιόλας, καθώς τα παιδιά της «μεγάλωναν» με γάλα και φακές, αλεύρι και σοκολάτες και ντύνονταν με ρούχα και παπούτσια της Ούντρας (UNRRA)…

Ξεκινούσε και η εποχή των αντιθέσεων. Φτώχια και Ανάπτυξη. Οι ρυθμοί τους θα κονταροχτυπιούνταν τα επόμενα χρόνια με στόχο την… εκτόπιση της μιας από την άλλη. Καμιά δεν κέρδισε.

Αλλά στην Ελλάδα του πληθωριστικού χρήματος, εμφανίστηκαν τα πρώτα ηλεκτρικά πλυντήρια, τα σχολεία, που δεν ήταν δωρεάν, αλλά και οι ζητιάνοι που θα βαπτίζονταν «επαγγελματίες» ώστε να μην «λερώνουν» τους δρόμους. Και η ζωή θα κυλούσε κανονικά, αν και όχι για όλους…

Το ίδιο και για την Ελευθερία, ακόμα κι αν άργησε να αφήσει την σκάφη, ακόμα κι αν ξέχασε τα Σεπτεμβριανά…

Ακόμα κι αν στάθηκε μακριά από κοινωνικές και πολιτικές αντιθέσεις -ακόμα κι αν συμπορεύτηκε μαζί τους…

Προηγήθηκε μια… Κορέα και ανακάλυψε έναν Ψυχρό Πόλεμο -έφτασε στο χείλος του τέλους μαζί με όλους τους υπόλοιπους που ήξερε και δεν ήξερε- αλλά έμαθε και τις νέες τάσεις στη μόδα.

Κι ύστερα, ΕΔΑ και Λαμπράκηδες, Ανάκτορα και αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις. Αποστασίες και Φρειδερίκες και στο βάθος… Χούντα. Κύπρος…

Χρόνια, ταραγμένα κι αυτά, τα οποία πολύ πιθανόν να πέρασαν όπως και τα προηγούμενα: στη σιωπή.

Ήδη, γιαγιά στην μεταπολίτευση…

Μια καινούρια όμως εποχή αναδύονταν κι αυτή την ζούσε. ΕΟΚ, μονοτονικό σύστημα, ΠΑΣΟΚ, πράσινα και μπλε καφενεία, «Τσοβόλα δώστα όλα» και ΟΝΕ και Συνθήκη του Μάαστριχτ και λαϊκισμός και Ωνάσειο… και η Μακεδονία είναι ελληνική…

Αλλά και «ευχαριστώ τους Αμερικάνους», Οτσαλάν, γκρίζες ζώνες και μνημόνια, τρόικες και ζουρνάδες, δημοψηφίσματα, και Πρέσπες και λάιφ στάιλ στην πολιτική και… απολιτίκ πολιτική σκηνή…

Κι ανάμεσα σ’ αυτά κι… άλλα.

Όλα τα έζησε η κυρία Ελευθερία. Και περισσότερα ακόμα…

Αλλά, πάλι, ίσως τίποτα να μην έχει μείνει στο μυαλό. Μόνο, μερικοί στίχοι, μια ασπρόμαυρη ανάμνηση παιδιών και εγγονών -ίσως και ενός έρωτα- και κανά δυο από τις αγαπημένες της συνταγές…

Για τα υπόλοιπα, ίσως αφήνει τον χρόνο να κάνει τη δουλειά του.

Τα φροντίζει μια χαρά αυτός, χωρίς να περιμένει τη «συναίνεση» από τις «Ελευθερίες» του κόσμου…

Βαδίζει στο μονοπάτι του, ανεπηρέαστος. Και απαιτεί το ίδιο κι από τις «Ελευθερίες του κόσμου». Κι αυτές, ακολουθούν…