Το τελευταίο διάστημα γίνεται πολλή διαφήμιση της «πράσινης» ενέργειας και των δήθεν οφελών που θα έχουν τα αιολικά πάρκα για τους κατοίκους των περιοχών που θα εγκατασταθούν. Στην περιοχή μας σχεδιάζεται η εγκατάσταση τέτοιων αιολικών πάρκων σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλους, όπως ο Λειβαδίτης, το Αχλαδόβουνο και περιοχές του δήμου Μύκης. Η πλειοψηφία όμως δεν γνωρίζει τις συνέπειες που έχει η δημιουργία τέτοιων εγκαταστάσεων στο περιβάλλον και στους κατοίκους των περιοχών αυτών.

Γιατί υπάρχει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και τα αιολικά πάρκα;

Η στρατηγική της «πράσινης» ανάπτυξης είναι μια από τις βασικές στρατηγικές της ΕΕ, η οποία υιοθετείται και προωθείται διαχρονικά από όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις, με πρόσχημα την προστασία του περιβάλλοντος. Στόχος αυτής της στρατηγικής είναι να διαμορφωθούν νέα πεδία επενδυτικής δραστηριότητας για τους επιχειρηματικούς ομίλους.

Επιπλέον, οι επενδύσεις αυτές χρηματοδοτούνται από τη φορολογία μας με εκατομμύρια ευρώ, είτε μέσω του ΕΣΠΑ και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (παλαιότερα), είτε μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης (σήμερα), το 30% του οποίου απευθύνεται αποκλειστικά στις ΑΠΕ. Παράλληλα εξασφαλίζεται εγγυημένα υψηλή τιμή πώλησης για δεκαετίες της ενέργειας που παράγουν, αυξάνοντας το κόστος της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Κόστος που αυξάνεται ακόμα περισσότερο καθώς πλάι στις ΑΠΕ χτίζονται (αναγκαστικά, μια και το ρεύμα που παράγεται απ’ αυτές είναι ασταθές και εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες) και νέα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας με καύση φυσικού αερίου, το οποίο είναι πιο ακριβό από το λιγνίτη που χρησιμοποιούταν μέχρι σήμερα. Αυτή η αύξηση του κόστους μεταφέρεται σε όλους μας με την αύξηση της τιμής της κιλοβατώρας (kwh) και με τα διάφορα «πράσινα» τέλη (ΕΤΜΕΑΡ) τα οποία εκτοξεύουν τους λογαριασμούς. Επίσης το φυσικό αέριο, σε αντίθεση με το λιγνίτη, είναι καύσιμο που δεν παράγεται στην Ελλάδα, επομένως η εξάρτηση της ενεργειακής μας επάρκειας από μια πρώτη ύλη που δεν παράγεται στην χώρα, μας καθιστά ευάλωτους σε μεγάλες αυξήσεις στη τιμή αλλά και στα έντονα γεωπολιτικά παιχνίδια της ευρύτερης περιοχής.

Τέλος ο νέος μηχανισμός στήριξης της ΕΕ επιτρέπει την εγκατάσταση στη χώρα μας ΑΠΕ χρηματοδοτούμενων από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες θα παίρνουν το 80% της παραγόμενης ενέργειας αλλά και θα μειώνουν το δικό τους ενεργειακό αποτύπωμα.

Είναι οι ΑΠΕ φιλικές προς το περιβάλλον;

Οι ΑΠΕ μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να είναι πιο φιλικές προς το περιβάλλον σε σχέση με τους «παραδοσιακούς» τρόπους παραγωγής ενέργειας, αλλά σε καμία περίπτωση δεν έχουν μηδενικό αποτύπωμα σε αυτό. Η εγκατάσταση ενός αιολικού πάρκου και των συνοδών του έργων (οδοποιία, γραμμές μεταφοράς κ.ά.) επιφέρουν μεγάλες και ανεπανόρθωτες πληγές στο οικοσύστημα και στη βιοποικιλότητα, καθώς μια μεγάλη περιοχή δάσους αποψιλώνεται και αποτίθενται σε αυτή τόνοι τσιμέντου.

Το νομικό πλαίσιο που βήμα – βήμα έχει διαμορφωθεί τα τελευταία 20 χρόνια με βάση τις οδηγίες της ΕΕ δίνει τη δυνατότητα σε οποιονδήποτε να φτιάχνει αιολικά πάρκα οπουδήποτε, ακόμα και εντός προστατευμένων περιοχών και περιοχών NATURA. Μάλιστα οι νόμοι που έχουν ψηφιστεί διαθέτουν πολλά «παραθυράκια» τα οποία επιτρέπουν να προχωρήσουν αυτές οι «επενδύσεις» χωρίς να απαιτείται η εκπόνηση συνολικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Τι επιπτώσεις θα έχουν τα αιολικά πάρκα για τους κατοίκους των γύρω περιοχών;

Τα αιολικά πάρκα έχουν σοβαρές επιπτώσεις σε διάφορες παραγωγικές και οικονομικές δραστηριότητες των περιοχών στις οποίες εγκαθίστανται. Τέτοιες δραστηριότητες είναι για παράδειγμα η αγροκτηνοτροφία, η μελισσοκομία ακόμα και ο τουρισμός.

Επιπλέον η εγκατάσταση αιολικών πάρκων θα έχει επιπτώσεις και στους κατοίκους γειτονικών οικισμών. Πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι μια ανεμογεννήτρια παράγει αυξομειούμενης έντασης ήχους χαμηλών συχνοτήτων (κάτω από 100 Hz) όπως και υποήχους, δηλαδή ήχους πολύ χαμηλών συχνοτήτων, κάτω από το όριο συχνοτήτων που ακούμε (κάτω από περίπου 20 Hz) με αποτέλεσμα σοβαρές διαταραχές στην υγεία των κατοίκων.

Τέλος, η εγκατάσταση ανεμογεννητριών δεν συνοδεύεται από κανένα έργο που να διασφαλίζει τους κατοίκους των περιοχών από φαινόμενα όπως κατολισθήσεις, πλημμύρες κ.ά. Αντίθετα τέτοιου είδους παρεμβάσεις μεγάλης κλίμακας συχνά επιδεινώνουν αυτά τα φαινόμενα, όπως αποδείχθηκε από τις κατολισθήσεις στην Κεφαλονιά το 2019.

Δεν υπάρχουν όμως «αντισταθμιστικά οφέλη»;

Τα δήθεν «αντισταθμιστικά οφέλη» που τάζουν οι εταιρίες και προβάλλουν οι ντόπιοι παράγοντες-μεσάζοντές τους δεν είναι παρά «στάχτη στα μάτια» και «καθρεφτάκια για ιθαγενείς». Οι θέσεις εργασίας που θα ανοίξουν θα είναι ελάχιστες και αφορούν κυρίως τη φύλαξη των εγκαταστάσεων, ενώ τα λεφτά που δίνει η εκάστοτε εταιρία στους δήμους και τις κοινότητες είναι στη πραγματικότητα ψίχουλα. Αυτά τα «αντισταθμιστικά», ακόμα και στις περιπτώσεις που όντως καταβάλλονται, είναι σταγόνα μπροστά στον ωκεανό της καταστροφής για τους αγροτοκτηνοτρόφους και άλλους μικρούς επαγγελματίες των περιοχών.

Άρα πρέπει να είμαστε αντίθετοι με την αιολική ενέργεια και τις ΑΠΕ;

Σε καμία περίπτωση δε δαιμονοποιούμε τις ΑΠΕ. Οι ΑΠΕ μπορούν και πρέπει να αξιοποιηθούν σε συνδυασμό με κάθε άλλη διαθέσιμη πηγή ενέργειας έτσι ώστε να εξασφαλιστεί αρκετή και φθηνή ενέργεια για όλους, διασφαλίζοντας παράλληλα όσο το δυνατόν μικρότερη επιβάρυνση του περιβάλλοντος.

Ωστόσο, η στρατηγική που ακολουθείται σήμερα δεν έχει διαμορφωθεί με αυτά τα κριτήρια. Αυτή η στρατηγική αντιμετωπίζει τον κλάδο των ΑΠΕ και της ενέργειας ως έναν τρόπο για να πλουτίσουν λίγοι ξένοι (κατά την κατασκευή) και εγχώριοι ή/και ξένοι (κατά τη λειτουργία) επιχειρηματικοί όμιλοι.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Το μόνο που μπορεί να αποτρέψει την εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε κάθε βουνοκορφή της Ελλάδας και της οροσειράς της Ροδόπης είναι η οργανωμένη αντίδραση του Ξανθιώτικου λαού. Μέσα από τη συντονισμένη δράση μας μπορούμε να αποτρέψουμε αυτό το έγκλημα που μετά τη νότια Εύβοια και αλλού, ετοιμάζονται να το διαπράξουν και στην περιοχή μας. Να απαιτήσουμε:

•   Να σταματήσει η καταστροφή της οροσειράς της Ροδόπης! Να μη δοθεί καμιά νέα άδεια για αιολικά πάρκα!

•   Απαγόρευση εγκατάστασης αιολικών πάρκων μέσα ή κοντά σε προστατευόμενες περιοχές και σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλους. Να γίνει χωροθέτηση ειδικών ζωνών για τέτοιου είδους εγκαταστάσεις.

•   Να εκπονείται συνολική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την εγκατάσταση του συνόλου των αιολικών πάρκων σε μια περιοχή και των συνοδών τους έργων (οδοποιία, γραμμές μεταφοράς κ.ά.).

•   Να στελεχωθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες με το απαραίτητο προσωπικό, έτσι ώστε να μπορούν να κάνουν και τους απαραίτητους ελέγχους.

•   Σημαντική μείωση της τιμής του ρεύματος, κατάργηση όλων των τελών όπως το λεγόμενο «πράσινο τέλος» και καμιά διακοπή ρεύματος σε λαϊκά νοικοκυριά, μικρούς επαγγελματίες και αγρότες.

•   Αποκλειστικά κρατικό, ενιαίο φορέα για την ενέργεια και αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, όχι για να κερδίζουν λίγοι επιχειρηματικοί όμιλοι.

Σύνταξη: Τηλέμαχος Αρναούτογλου

Επιμέλεια: Σοφία Δαληκριάδου