Με παρέμβασή του στην ενημερωτική εκπομπή του Δημοτικού Ραδιοφώνου Ξάνθης, ο Γιώργος Παπαδόπουλος, πρόεδρος του Παρατήματος Ξάνθης της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης- ΔΣΑ, έκανε μία ιστορική αναδρομή στην απελευθέρωση της Ξάνθης από τους Βουλγάρους το 1944, με αφορμή τη συμπλήρωση φέτος των 80 χρόνων.

Ο κύριος Παπαδόπουλος υπενθύμισε ότι η βουλγαρική κατοχή ήταν τμήμα των ευρύτερων συγκυριών στο πλαίσιο του Β’  Παγκοσμίου Πολέμου με τις βαλκανικές χώρες, που είχαν κρατήσει στάση μη εμπλοκής στην έναρξη του πολέμου, να εισέρχονται  στον πόλεμο την περίοδο 1940-41.  

Σύμφωνα με τα ιστορικά γεγονότα, οι Γερμανοί εισήλθαν στην πόλη της Ξάνθης στις 8 Απριλίου 1941 και παρέμειναν έως τις 20 Απριλίου, οπότε και την παρέδωσαν στους Βούλγαρους, πέρα από κάθε κανόνα διεθνούς δικαίου, αφού η Ελλάδα δε βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με τη Βουλγαρία. Στις 3 Μαΐου 1941 με απόφαση της βουλγαρικής κυβέρνησης συστάθηκε η Διοίκηση του Αιγαίου ως νέα διοικητική περιφέρεια της Βουλγαρίας με πρωτεύουσα την Ξάνθη. Στις 14 Μαΐου 1941 η Βουλγαρία ανακοίνωσε επίσημα την προσάρτηση των κατακτημένων περιοχών θεωρώντας την οριστική.

Όπως επισήμανε ο κύριος Παπαδόπουλος, η τρίτη βουλγαρική κατοχή στην περιοχή από τον Στρυμόνα μέχρι την Αλεξανδρούπολη, αποδείχτηκε κατά πολύ σκληρότερη αυτής των Γερμανών, γιατί ήταν η τελευταία ευκαιρία που είχαν οι Βούλγαροι για να περάσει οριστικά η Θράκη στα χέρια τους και να αποκτήσουν την πολυπόθητη έξοδο στο Αιγαίο, και αυτή η  ευκαιρία για τη Βουλγαρία δεν έπρεπε να χαθεί. Κατέλαβαν βίαια τα δημόσια κτήρια, εκδίωξαν όλους τους Έλληνες υπαλλήλους και ανέλαβαν τη διοίκηση. Ταυτόχρονα τέθηκε σε εφαρμογή το συστηματικό σχέδιο βουλγαροποίησης του πληθυσμού της περιοχής και συγκεκριμένα  επιβλήθηκε η χρησιμοποίηση της βουλγαρικής γλώσσας στις επιγραφές των καταστημάτων, καθορίστηκε ως μοναδική γλώσσα συνεννοήσεως με τις αρχές η βουλγαρική, έκλεισαν όλα τα ελληνικά σχολεία, στη θέση των οποίων θα λειτουργούσαν βουλγαρικά,  οι ελληνικές ονομασίες πόλεων, χωριών και οδών αντικαταστάθηκαν με βουλγαρικές. Την περίοδο αυτή οι Βούλγαροι προχωρούν σε συλλήψεις, σε βασανισμούς, σε καταναγκαστική εργασία, γνωστά ως ντουρντουβάκια, σε απίστευτες αγριότητες με σφαγές των κατοίκων σε Δοξάτο και Καρυόφυτο. 

Ανάλογη ήταν και η μοίρα της εβραϊκής κοινότητας της Ξάνθης. Τα μεσάνυκτα της 4ης Μαρτίου 1944, οι Βούλγαροι συνέλαβαν τους 550 Εβραίους της πόλης και τους συγκέντρωσαν σε μία καπναποθήκη της οδού Σαλαμίνος. Μόνο 6 μπόρεσαν να διαφύγουν. Στις 18 και 19 Μαρτίου 1944, άρχισε η μεταφορά τους μέσω Βουλγαρίας, προς τα στρατόπεδα των Ναζί όπου όλοι βρήκαν τραγικό θάνατο στα κρεματόρια. Οι Βούλγαροι επιδόθηκαν σε λεηλασία των εβραϊκών σπιτιών και καταστημάτων ενώ καταπάτησαν αντίστοιχες ιδιοκτησίες. Η καταστροφή της εβραϊκής κοινότητας ήταν ολοκληρωτική αφού κανένας δεν επέστρεψε στην Ξάνθη και οι ελάχιστοι επιζήσαντες εγκαταστάθηκαν σε άλλες πόλεις.

Οι Βούλγαροι άρχισαν να εγκαταλείπουν την Ξάνθη τον Σεπτέμβριο του 1944 προχωρώντας σε αρπαγές και λεηλασίες των ελληνικών περιουσιών. Η τελευταία πράξη του δράματος παίχτηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1944 στο χωριό Καρυόφυτο, όπου οι Βούλγαροι σκότωσαν τον άμαχο πληθυσμό του χωριού με απίστευτη θηριωδία.

Ο κύριος Παπαδόπουλος εστίασε στον ρόλο που διαδραμάτισε για την απελευθέρωση της Θράκης, το κομμουνιστικό κόμμα της Βουλγαρίας, που τότε ήταν παράνομο, το οποίο από την  αρχή της κατοχής τον Μάιο του 1941, είχε διαφορετική στάση και μάλιστα καταδίκασε την κατοχή ως εθνική ντροπή για τους Βούλγαρους, ενώ δεν δίστασε να χαρακτηρίσει κτηνωδίες τις σφαγές της Δράμας και δήμιο τον στρατό των Βουλγάρων. Για την στάση τους πολλοί Βούλγαροι κομμουνιστές είχαν εξοριστεί από τη χώρα και μάλιστα κάποιοι ήταν κρατούμενοι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Σταυρούπολη.

Στις 28 Αυγούστου 1944 οι μαχητές του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ εξαπέλυσαν γενική, κατά μέτωπο επίθεση σε τρεις τομείς στον Έβρο. Στις 9 Σεπτεμβρίου το Πατριωτικό Μέτωπο της Βουλγαρίας με την στρατιωτική συνηγορία της Σοβιετικής Ένωσης και με πολιτικό βραχίονα το Κομουνιστικό Κόμμα Βουλγαρίας αναλαμβάνει την εξουσία στην γειτονική χώρα. Μετά την επικράτησή τους στις 11 Σεπτεμβρίου 1944 οι δυνάμεις του Πατριωτικού Μετώπου στην Αλεξανδρούπολη συνέστησαν «επαναστατική επιτροπή».

Στις 11 του Σεπτέμβρη του 1944 μπήκαν στην Ξάνθη οι μονάδες του ΕΛΑΣ και σε λίγες μέρες οι Βούλγαροι εγκαταλείπουν την πόλη. Μέχρι τον Απρίλιο του 1945 στην Ξάνθη εγκαθιδρύεται η αυτοδιοίκηση του ΕΑΜ. Τα σχολεία και οι υπηρεσίες λειτουργούν με εντόπιες δυνάμεις, γίνονται δημοτικές εκλογές, στήνονται λαϊκά δικαστήρια, εκτελούνται συνεργάτες του κατακτητή.

Καταλήγοντας ο κύριος Παπαδόπουλος τόνισε ότι μέσα από την ιστορική μνήμη είναι χρέος μας να κρατάμε την μνήμη ζωντανή και σε αυτή τη χρονική  συγκυρία να ζητάμε την απεμπλοκή της χώρας μας από τις πολεμικές συρράξεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή και να παλεύουμε για ένα καλύτερο ειρηνικό μέλλον. 

Ακούστε τον κ. Γ.Παπαδόπουλο.