Το 1^ο  Φεστιβάλ Παραγωγικής και Βιομηχανικής κληρονομιάς με τον τίτλο «Φαερόπ» διοργανώνει η ΠΑΣΤΑΛΙ ΑΜΚΕ, με έδρα την Παλαιά Χρύσα της Ξάνθης. Οι δράσεις και οι εκδηλώσεις του φεστιβάλ θα ξεκινήσουν από τις 18 Οκτωβρίου και θα ολοκληρωθούν τον Δεκέμβριο του 2024 , με κεντρικό στόχο τη δημιουργική αναδίφηση του παραγωγικού παρελθόντος και τη σύνδεσή του με το παραγωγικό παρόν, μέσω της αξιοποίησης του παραγωγικού αποθέματος της βιομηχανικής κληρονομιάς.

Πρόεδρος της ΠΑΣΤΑΛΙ ΑΜΚΕ είναι η Μαρία Πετρά, βιομηχανική αρχαιολόγος-μουσειολόγος, η οποία μίλησε στην ενημερωτική εκπομπή του Δημοτικού Ραδιοφώνου Ξάνθης για την ΠΑΣΤΑΛΙ ΑΜΚΕ και το πρώτο φεστιβάλ Φαερόπ, εξηγώντας ότι ο τίτλος είναι από μια λέξη παρμένη από το λεξιλόγιο των καπνεργατών: «εφάγαμε φαερόπ» (= we Got Fire), δηλαδή  απολυθήκαμε, πεταχτήκαμε έξω, αλλά όπως πρόσθεσε, ο όρος εδώ χρησιμοποιείται «ανάποδα», θέλοντας να τονιστεί, ότι η διερεύνηση του παραγωγικού μας παρελθόντος πρέπει να συνδεθεί με το παρόν δημιουργικά και γόνιμα, ως «εργαλείο» για να… μην «φάμε τελικά Φαερόπ» από τον τόπο μας.

Η κυρία Πετρά σύστησε την ΠΑΣΤΑΛΙ ΑΜΚΕ, λέγοντας ότι πρόκειται για μια νεοσύστατη αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, που απαρτίζεται από ανθρώπους διαφορετικών επιστημονικών πεδίων, αναφορών και γενεών, αλλά με κοινή αγωνία το παραγωγικό παρελθόν του τόπου και την παραγωγική προοπτική του. Επιθυμία της ν' ανοίξει οργανωμένα τα θέματα της παραγωγικής κληρονομιάς στην περιοχή μας και όχι μόνο. Βασικοί σκοποί της Εταιρείας είναι η διάσωση, η προβολή, η ανάδειξη, η διατήρηση και επανάχρηση του ελληνικού παραγωγικού πολιτισμού και της παραγωγικής κληρονομιάς στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα.

Η ΠΑΣΤΑΛΙ ΑΜΚΕ στεγάζεται στην Παλαιά Χρύσα της Ξάνθης, σ' ένα τμήμα του ιδιόκτητου χώρου «Παστάλι», ο οποίος, ως παλιά οικοτεχνία του καπνού, είναι κηρυγμένος διατηρητέος χώρος με απόφαση του ΥΠΠΟ από το 1994.

Το 1^ο  Φεστιβάλ Φαερόπ τελεί υπό την αιγίδα και χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού, καθώς και υπό την αιγίδα του Ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς (TICCIH), μέλος του οποίου είναι η Μαρία Πετρά, και μάλιστα το επόμενο διάστημα θα πάρει μέρος στο συνέδριο, που διοργανώνεται στη Λάρισα με διακεκριμένους ομιλητές και θέμα την παραγωγική και βιομηχανική κληρονομιά.

Οι εκδηλώσεις και οι δράσεις του φεστιβάλ θα ξεκινήσουν από τις 18 Οκτωβρίου με επίκεντρο την Ξάνθη, ξεκινάει από τον αγρό και από το πιο ονομαστό καπνοτόπι μας, τη Χρύσα (το αλλοτινό Κιρέτσιλερ) και στόχος είναι σταδιακά να διασυνδεθεί με τα υπόλοιπα αστικά και αγροτικά κέντρα της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, σκοπεύοντας ν' αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της περιοχής μας και όχι μόνο.

Η Μαρία Πετρά μίλησε αναλυτικά για όλες τις εκδηλώσεις του φεστιβάλ  δίνοντας χρήσιμες πληροφορίες προς όλους τους ενδιαφερόμενους με την έναρξη να πραγματοποιείται στις 18 Οκτωβρίου με το τριήμερο εκπαιδευτικό-βιωματικό σεμινάριο «Η άυλη τεχνική μαστοριά της πέτρας και της ξυλοδεσιάς» με χώρο διεξαγωγής στο Παστάλι, στην Παλαιά Χρύσα Ξάνθης, στο οποίο θα συμμετέχουν ο πρωτομάστορας Θανάσης Πόραβος και ο  αρχιτέκτονας – αναστηλωτής Σωτήρης Παράσχου από την Κομοτηνή, το οποίο απευθύνεται κατά προτεραιότητα σε τεχνίτες και φοιτητές της Πολυτεχνικής Σχολής, με απώτερο στόχο την διάδοχη κατάσταση, δηλαδή τη δημιουργία μίας ομάδας τεχνιτών, που θα γνωρίσουν πως μπορούν να γίνουν κάποιες σωστικές ενέργειες σε κάποια «γκρέμια», ώστε να δοθεί η ευκαιρία στα κτίρια να επιβιώσουν και να «ζωντανέψουν».

Σημειώνεται  ότι οι συμμετέχοντες στο σεμινάριο θα λάβουν από μία μικρή χρηματική αποζημίωση και μετά την ολοκλήρωση του σεμιναρίου θα υπάρξει και κλήρωση για δωρεάν παραμονή στο «ΠΑΣΤΑΛΙ».

Στις 21 Οκτωβρίου στις 7 το απόγευμα, στο Παλιό Δημαρχείο Ξάνθης θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση του βιβλίου του πρωτομάστορα κ. Θανάση Πόραβου: «Δεύτερο ταξίδι στην αιωνιότητα», ενώ την Κυριακή 27 Οκτωβρίου από τις 11 το πρωί θα πραγματοποιηθεί ιστορικός περίπατος στη Χρύσα με τίτλο «Η αναδίφηση ενός ξεχασμένου παραγωγικού τοπόσημου της καπνοκαλλιέργειας».

Όπως σημείωσε η κυρία Πετρά πρόκειται για μία ξενάγηση μετά ζωντανής μουσικής με συμμετοχή μουσικών από τη Θράκη, κατά τη διάρκεια της οποίας  θα μιλήσουν οι ίδιοι οι κάτοικοι της Χρύσας, ενώ θα «ζωντανέψει» και ένα ξεχασμένο ερωτικό τραγούδι της Χρύσας του 1910 και στο τέλος της ξενάγησης θα δοθεί μουσική παράσταση με τραγούδια που σχετίζονται με τον καπνό, με την ίδια να προτείνει στην Περιφέρεια ΑΜ-Θ τα τραγούδια της παράστασης να ηχογραφηθούν σε ένα δίσκο.

Το φεστιβάλ συνεχίζεται στις 9 και 10 Νοεμβρίου με το διήμερο σεμινάριο: «Μια ντουλάπα, τρεις  πόλεις, μια ιστορία: Γιουδά Χαίμ Περαχιά», όπου συνδέεται η βιομηχανική κληρονομιά  με το μουσειακό θέατρο, με στόχο όπως ανέφερε η Μαρία Πετρά, να συγκροτηθούν θεατρικές ομάδες, ώστε να δημιουργηθεί μία νέα πολιτιστική συνεργατική πρόταση και μία φορά το χρόνο οι θεατρικές ομάδες σε Ξάνθη, Καβάλα και Κομοτηνή να παρουσιάζουν παραστάσεις εμπνευσμένες από την παραγωγική και βιομηχανική κληρονομιά του κάθε τόπου, με την υποστήριξη της ΠΑΣΤΑΛΙ ΑΜΚΕ.

Επίσης, στις 9 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση του βιβλίου της Δρ. Φωτεινής Βενιέρη: «Μουσειακό Θέατρο: Ιστορία, Θεωρία, Εφαρμογές», η οποία θα διδάξει και στο σεμινάριο για το μουσειακό θέατρο.

Η κεντρική εκδήλωση του Φεστιβάλ Φαερόπ και προβολή του ντοκιμαντέρ «Μνήμες Δεγκτζήδων» θα πραγματοποιηθεί στις 14 Δεκεμβρίου στις 6 και 30 το απόγευμα στην Καπναποθήκη «Π»,  αίθουσα ΒΙΡΓΙΝΙΑΣ ΤΣΟΥΔΕΡΟΥ, στο  Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, όπου θα παρουσιαστούν οι βασικές αρχές και θέσεις του φεστιβάλ, με πρόσκληση για ανοιχτό διάλογο προς  τους τοπικούς και παραγωγικούς φορείς καθώς και πολίτες. Επίσης, θα συμμετέχει το ελληνικό τμήμα του TICCIH, η ΒΙΔΑ ΑΜΚΕ και το Εργαστήρι Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Η αυλαία του φεστιβάλ θα πέσει στις 15 Δεκεμβρίου με την εκδήλωση «Μασάλια-παστάλια» για το παραγωγικό και βιομηχανικό μας παρελθόν στο Παστάλι, που θα διεξαχθεί στις 11 το πρωί στο  Παστάλι στην Παλαιά Χρύσα Ξάνθης.