Με τον Κώστα Βάρναλη ασχολούμαι συστηματικά περίπου σαράντα πέντε χρόνια. Μετά την μεταπολίτευση άρχισα να συγκεντρώνω στοιχεία για τη Θρακική Λογοτεχνία, στην οποία βέβαια κυρίαρχο ρόλο παίζουν ο Γεώργιος Βιζυηνός και ο Κώστας Βάρναλης. Το 1984 ήταν τα δέκα χρόνια από το θάνατο του Βάρναλη. Μια σειρά εκδηλώσεων οργανώθηκαν (και με τη δική μου προτροπή και πρωτοβουλία) στην Ξάνθη και στη Θράκη γενικότερα, όπου μίλησα σχετικά με το πρωτοποριακό έργο του βορειοθρακιώτη δημιουργού.

Το 1984 στα Θρακικά Χρονικά (τευχότομος 39), που εξέδιδε στην Ξάνθη ο αξέχαστος Στέφανος Ιωαννίδης με τη φιλολογική μου επιμέλεια, δημοσιεύθηκαν οι εργασίες μας «Αναμνήσεις τον Κώστα Βάρναλη από τη Θράκη» και «Μικρή Συμβολή στη Βιβλιογραφία του Κώστα Βάρναλη».

Ως το 2024, που γιορτάσαμε τα 50 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου Οικουμενικού Θρακιώτη Κώστα Βάρναλη, δημοσίευσα βιβλία και άρθρα σχετικά με τη ζωή και το θεμελιώδες έργο του.

Ένας τομέας που με απασχολεί είναι η Αισθητική. Μιλώντας ο Βάρναλης για το αισθητικό φαινόμενο γενι¬κά ή μέσα από τις συγκεκριμένες δημιουργίες (αρχαίες και νέες),  κάνοντας αναγωγές σε γενικές διαπιστώσεις και αι¬σθητικούς κανόνες, αποδείχτηκε και στο χώρο της αισθητι¬κής και της κριτικής ένας καινοτόμος και πρωτοπόρος. Χαρακτηριστικό της θέσης του είναι ένα απόσπασμα από τον πρόσφατο τόμο  «Φιλολογικά», που περιέχει πολλές επιφυλλίδες που μιλούν για θέματα Αισθητικής. Ο Κώστας Βάρναλης στις 27 Σεπτεμβρίου 1940 στην εφημερίδα Πρωία δημοσιεύει το χρονογράφημα «Ποίος ευθύνεται περισσότερο» και γράφει:

«Η κοινωνία μορφώνει την τέχνη της. Αυτό είναι το αξίωμα. Όμως και η Τέχνη με τη σειρά της μορφώνει την κοινωνία».

*

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2024-25 ανέλαβα στο Λύκειον Ελληνίδων Ξάνθη σειρά μαθημάτων με τίτλο «Περί Θεάτρου Λόγος». Ασχολούμαστε με την ιστορία του αρχαίου ελληνικού θεάτρου. Σε κάθε ενότητα παρουσιάζουμε τις σχετικές θέσεις και απόψεις του Κώστα Βάρναλη.

Παραθέτω τις (πρόσφατες) εργασίες μου που αναφέρονται στο αρχαίο ελληνικό θέατρο:

1. Ο Κώστας Βάρναλης, το Θέατρο και η αρχαία ελληνική τραγωδία

2.  Κώστας Βάρναλης, Αριστοφάνης και Θράκη

3.  Ο Κώστας Βάρναλης προσεγγίζει τον Αισχύλο και τα έργα του

4.  Ο Κώστας Βάρναλης προσεγγίζει τον Σοφοκλή και τα έργα του

5.  Ο Κώστας Βάρναλης μιλά για τον Ευριπίδη  και τα έργα του

6.  Ο Κώστας Βάρναλης προσεγγίζει τον Αριστοφάνη και το έργο του

7.  «Πλούτος», Παιχνίδι της δημιουργικής φαντασίας του Αριστοφάνη

*

Ολοκληρώνοντας τη σύντομη αυτή αναφορά μας, να συμπληρώσουμε ότι το 1950 αρχίζει ο Βάρναλης να δημοσιεύει αποσπασματικά το μοναδικό θεατρικό έργο του «Άτταλος ο Γ΄», που εκδίδεται  το 1972, για το ποίο έχουμε αναφερθεί σε διάφορα κείμενά μας.

Στο βιβλίο μου, επίσης, «Ο Καραγκιόζης και η ελληνική ψυχή» (εκδ. Σπανίδη, 2022)  περιέχεται το άρθρο:

«Ο Κώστας Βάρναλης και ο κόσμος του Καραγκιόζη» (σελ. 65 - 71), που αναφέρεται σε μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση του στο «θέατρο σκιών».

*

Κλείνοντας,  ένα ακόμη απόσπασμα από τον πρόσφατο τόμο  «Φιλολογικά», από την επιφυλλίδα «Σκέψεις» (17 Ιανουαρίου 1951):

«Όλ’ οι μεγάλοι δημιουργοί όλων των αιώνων δεν κοίταζαν να χαϊδέψουν την επιφάνεια της θάλασσας παρά να ταράξουν το βυθό της».