Την πρώτη της συνάντηση πραγματοποίησε η Επιτροπή αιτήματος αναγνώρισης του Άνω Καρυοφύτου ως μαρτυρικής κοινότητας, την Τρίτη, 8 Ιουλίου 2025, στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου Ξάνθης. Η σύγκληση έγινε με πρωτοβουλία του Δημάρχου Ξάνθης, κ. Ευστρατίου Κοντού, ο οποίος προέδρευσε της συνεδρίασης.

Στον εναρκτήριο λόγο του, ο κ. Δήμαρχος τόνισε πως η πρώτη συνάντηση αποτελεί δικαίωση της μνήμης των θυμάτων και του χρόνιου αιτήματος των απογόνων να αναγνωριστεί η κοινότητά τους ως μαρτυρική. Επίσης, υπογράμμισε την αποφασιστικότητα της Δημοτικής Αρχής για την επιτυχή έκβαση της διαδικασίας, την ανάπτυξη σχετικού χρονοδιαγράμματος και ευχαρίστησε όλους όσοι συνέβαλαν στη δρομολόγηση της επιτροπής.  

Στη συνέχεια, τον λόγο έλαβε ο Γραμματέας του Δημοτικού Συμβουλίου και Δικηγόρος, κ. Χρήστος Κυρπόγλου, ο οποίος παρουσίασε τις ενέργειες που έγιναν από τον Ιανουάριο 2024 για τη σύσταση της επιτροπής επεξεργασίας του αιτήματος. Μεταξύ άλλων, σημειώθηκε η ενημέρωση του κ. Δημάρχου και του Αντιδημάρχου Σταυρούπολης, κ. Μάριου Τσορμπατζίδη, για τη διαδικασία αναγνώρισης από την Δρ. Βασιλική Λάζου, Διδάσκουσα στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, και από τον κ. Νίκο Κοσμίδη, υπεύθυνο του προγράμματος Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού. Τονίστηκε, επίσης, η ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ξάνθης, στις 28 Νοεμβρίου 2024, υποστήριξης του σχετικού αιτήματος της Τοπικής Κοινότητας Καρυόφυτου.

Επί των θεμάτων που αφορούν στα βήματα συγκρότησης φακέλου και μελλοντικής ένταξης του Άνω Καρυοφύτου στο Δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων & Χωριών 1940-1945, σχετική παρουσίαση έκανε ο Νίκος Κοσμίδης, Υπ. Διδάκτορας Αρχιτεκτονικής (ΔΠΘ) και Υπεύθυνος Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων ΙΘΤΠ. Στην τοποθέτησή του, παρουσίασε τα βήματα που απαιτούνται για την πληρέστερη δυνατή συγκρότηση του φακέλου, προσκαλώντας τους απογόνους των θυμάτων και των επιζώντων να συμβάλουν στη συγκέντρωση του απαραίτητου υλικού που θα κατατεθεί στην αρμόδια επιτροπή του Υπουργείου Εσωτερικών.

Υπενθύμισε ακόμα τη συμβολή του αειμνήστου Νομάρχη Ξάνθης, Γεωργίου Παυλίδη, για τη θεσμική ανάδειξη της μαρτυρικής ιστορίας του Άνω Καρυοφύτου καθώς και την ευθύνη να υποστηριχθεί το αίτημα αναγνώρισης από την Πολιτεία της μοναδικής μαρτυρικής κοινότητας της Θράκης η οποία πληροί τα απαιτούμενα κριτήρια.

Ενημέρωσε, επίσης, τους παραβρισκόμενους για το έργο του Δικτύου, με το οποίο το πρόγραμμα Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού και η πλατφόρμα mnemonikon.gr συνεργάζονται μέσω δράσεων που αναπτύσσονται σε μαρτυρικούς τόπους της χώρας, και μετέφερε τη στήριξη του αιτήματος από τον Πρόεδρο του Δικτύου και Δήμαρχο Καλαβρύτων, κ. Αθανάσιο Παπαδόπουλο, καθώς και τον Αντιπρόεδρο και Δήμαρχο Διστόμου, κ. Ιωάννη Σταθά.

Επιπροσθέτως, παρουσίασε τις ενέργειες που το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης έχει πραγματοποιήσει ως προς τη διερεύνηση θεσμικής υποστήριξης του θέματος και μετέφερε την πλήρη στήριξη στην όλη διαδικασία του Διευθυντή, κ. Ανδρέα Ματζάκου, ο οποίος απουσίαζε λόγω υπηρεσιακών υποχρεώσεων.

Τέλος, ο κ. Κοσμίδης, τόνισε τη σημασία της κοινής αυτής προσπάθειας όχι μόνο για την ηθική και ιστορική δικαίωση των θυμάτων της Σφαγής της 9ης Σεπτεμβρίου 1944, αλλά και για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης σε μια περίοδο γεωπολιτικών ανακατατάξεων και αναθεωρητικών τάσεων ως προς τη βία των κατοχικών δυνάμεων και την απόδοση ευθυνών για τις σφαγές αμάχων κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην αντιναζιστική και αντιφασιστική Αντίσταση των λαών της Ευρώπης. Ως εκ τούτου, η αναγνώριση της κοινότητας του Άνω Καρυοφύτου ως μαρτυρικής θα συμβάλει και στη σύνδεση των νεότερων γενεών και ιδιαιτέρως των μαθητών της περιοχής μας με τη διεθνή και τοπική ιστορία του Β’ ΠΠ.

Τον λόγο έλαβαν στη συνέχεια ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Πολυστύλου κ. Σωφρόνιος, η Αντιπεριφερειάρχης Π.Ε. Ξάνθης, κα Πολυξένη Μπρίκα, ο Πρόεδρος Τοπικής Κοινότητας Καρυόφυτου κ. Διαμαντής Σερεφιάς και η Γενική Γραμματέας του Δικηγορικού Συλλόγου Ξάνθης κα Άννα Σπυρίδου, οι οποίοι σημείωσαν την ολόθυμη υποστήριξη του αιτήματος και την έμπρακτη συμβολή τους όπου αυτή μπορεί να συνεισφέρει θετικά για την ολοκλήρωση της διαδικασίας.

Ιδιαίτερη ήταν και η τοποθέτηση του εφημερίου του Άνω Καρυοφύτου, π. Βασιλείου Βερβερίδη, ο οποίος αναφέρθηκε στα ιστορικά γεγονότα της Σφαγής και στη βιαιότητα της Βουλγαρικής Κατοχής. Τόνισε, επίσης, το γεγονός πως το Άνω Καρυόφυτο, ως προσφυγικός τόπος ήταν ήδη μαρτυρικός, με τη σφαγή να προσθέτει μια νέα βαθιά πληγή στους επιζώντες, πέρα από τον ξεριζωμό από τις πατρογονικές εστίες στη Μικρά Ασία. Υπογράμμισε την πεποίθησή του ότι η κοινότητα αξίζει να αναγνωριστεί ως μαρτυρική.

Το δίκαιο του αιτήματος τόνισαν, επίσης, στις παρεμβάσεις τους η Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Κατοίκων & Φίλων Άνω Καρυοφύτου, κα Πηνελόπη Βερβερίδου, και η εκπρόσωπος του Προέδρου του Συλλόγου Απογόνων Προσφύγων Άνω Καρυοφύτου, κα Φωτεινή Μακρίδου, η οποία βρέθηκε στην Ξάνθη από την Αθήνα ειδικά για τη συνάντηση. Οι εκπρόσωποι των συλλόγων μοιράστηκαν προσωπικές μαρτυρίες των οικογενειών τους και εξέφρασαν την ικανοποίηση πως η ιστορία του τόπου τους τυγχάνει της ευρύτερης δυνατής υποστήριξης από τον Δήμο Ξάνθης και τους υπόλοιπους φορείς που συμμετέχουν στην προσπάθεια.    

Σημαντικές παρεμβάσεις έκαναν, επίσης, ο εκπρόσωπος του Δ' Σώμα Στρατού, Συνταγματάρχης (ΤΘ) κ. Κωνσταντίνος Μεφλετζίδης και ο εκπρόσωπος της Αστυνομικής Διεύθυνσης, Αστυνομικός Υποδιευθυντής κ. Χρήστος Μαστοροστέργιος. Να σημειωθεί, πως μετά από πρόταση του κ. Συνταγματάρχη, τα μέλη της επιτροπής αποφάσισαν για υιοθέτηση της ημέρας της επετείου ως σταθερής ημέρας ανάμνησης της Σφαγής. Τέλος, οι εκπρόσωποι του Πρύτανη του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Καθηγητή κ. Φώτιου Μάρη, Καθηγητές κ. Γεώργιος Τσιγάρας, Πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας, και κ. Ιωάννης Μπακιρτζής, εξέφρασαν την επιστημονική υποστήριξη του όλου εγχειρήματος και επισήμαναν τις προκλήσεις της ερευνητικής προσέγγισης, κυρίως ως προς την πρόσβαση σε αρχεία της Βουλγαρίας που ενδεχομένως να σχετίζονται με τη σφαγή.

Παρόν στη συνάντηση έδωσαν ακόμα εκ μέρους του Επιμελειτηρίου Ξάνθης η κα Αθανασία Σαρόγλου, η Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών και Εμπόρων Ξάνθης κα Τσιακίρογλου Μαίρη, ενώ στην αντιπροσωπία του προγράμματος Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού συμμετείχαν επίσης ο Σύμβουλος Ανάπτυξης και Επικοινωνίας κ. Στέφανος Κοσμίδης και ο επιστημονικός συνεργάτης, Δρ. Κοινωνιολογίας και εκπαιδευτικός, κ. Θεόδωρος Σαραφίδης.

Στο τέλος της συνάντησης, ο κ. Δήμαρχος πρότεινε προς τους συμμετέχοντες τον ορισμό Γραμματείας, η οποία θα έχει την ευθύνη συγκέντρωσης του υλικού, οργάνωσης του φακέλου και τακτικής ενημέρωσης των εμπλεκόμενων φορέων, αποτελούμενη από τους κυρίους Χρήστο Κυρπόγλου, Νίκο Κοσμίδη, Γεώργιο Τσιγάρα και π. Βασίλειο Βερβερίδη. Η πρόταση έγινε ομόφωνα δεκτή. Επ’ αυτού σημειώνεται ότι η συμμετοχή όλων όσοι ανέλαβαν τη συγκρότηση του φακέλου είναι εθελοντική και βασίζεται στην ηθική δέσμευση για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης.

Το επόμενο διάστημα θα ανακοινωθεί το ακριβές πρόγραμμα των φετινών εκδηλώσεων μνήμης, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή 12 και το Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου.