Ο Σύλλογος Μηχανικών Μελετητών Ιδιωτικών Έργων Ν. Ξάνθης (Σ.Μ.Μ.Ι.Δ.Ε.) προχώρησε στην αποστολή επίσημης επιστολής προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εκφράζοντας τη σαφή αντίθεσή του στον υπό διαμόρφωση σχεδιασμό των επόμενων προγραμμάτων «Εξοικονομώ».

Σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις και δημοσιεύματα, προτείνεται η ανάθεση της υλοποίησης των προγραμμάτων αποκλειστικά ή κατά προτεραιότητα σε παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας ή σχήματα τύπου ESCO, με παράκαμψη των μηχανικών και του τεχνικού κόσμου της χώρας.

Με τη συνημμένη επιστολή, ο Σύλλογός μας τεκμηριώνει τους λόγους για τους οποίους μια τέτοια πολιτική επιλογή εγείρει σοβαρά ζητήματα διαφάνειας, σύγκρουσης συμφερόντων, υποβάθμισης της τεχνικής επάρκειας και αποκλεισμού των ανεξάρτητων επαγγελματιών μηχανικών.

Θεωρούμε ότι το ζήτημα έχει άμεση κοινωνική, πολιτική και οικονομική διάσταση, καθώς σχετίζεται με τη διαχείριση δημόσιων πόρων, την προστασία των πολιτών και τη διαμόρφωση των όρων της ενεργειακής μετάβασης στη χώρα μας.

Ο Σύλλογος Μηχανικών Μελετητών Ιδιωτικών Έργων Ν. Ξάνθης (Σ.Μ.Μ.Ι.Δ.Ε.) εκφράζει την έντονη διαμαρτυρία του για τον υπό διαμόρφωση σχεδιασμό των επόμενων προγραμμάτων “Εξοικονομώ”, σύμφωνα με τον οποίο η υλοποίησή τους προτείνεται να ανατεθεί αποκλειστικά ή κατά προτεραιότητα σε παρόχους ενέργειας ή εταιρικά σχήματα τύπου ESCO.

Η προωθούμενη αυτή πολιτική επιλογή, εάν τελικά υιοθετηθεί, συνιστά θεσμικό και λειτουργικό οπισθοδρομισμό, που:

1. Ακυρώνει την έννοια της επιστημονικής ανεξαρτησίας και της τεχνικής αντικειμενικότητας

Ο/η επαγγελματίας μηχανικός, ως ανεξάρτητο επιστημονικό και τεχνικό πρόσωπο, λειτουργεί με βάση τις αρχές της δεοντολογίας, της επιστημονικής τεκμηρίωσης και της προστασίας του δημοσίου και ιδιωτικού συμφέροντος. Αντιθέτως, οι πάροχοι ενέργειας είναι επιχειρηματικά σχήματα με κύριο σκοπό την εμπορική προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης ενέργειας. Η σύγκρουση συμφερόντων που ενυπάρχει όταν ο προμηθευτής ενέργειας αναλαμβάνει και τη μελέτη και την υλοποίηση έργων εξοικονόμησης, είναι προφανής και δομικά ασύμβατη με τους στόχους της πολιτικής για το κλίμα και την ενεργειακή μετάβαση.

2. Υπονομεύει τον πυρήνα του προγράμματος “Εξοικονομώ”

Το «Εξοικονομώ» είναι κοινωνικό πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης, με στόχο την πραγματική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης, την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας και τη στήριξη των νοικοκυριών. Η μετατροπή του σε εργαλείο πώλησης υπηρεσιών και προϊόντων από εταιρείες ενέργειας, υπονομεύει την κοινωνική του στόχευση και αλλοιώνει τη φιλοσοφία του σε εμπορικό εργαλείο προώθησης συμφερόντων.

3. Απειλεί με αφανισμό τη μικρομεσαία τεχνική επιχειρηματικότητα

Χιλιάδες μηχανικοί, τεχνικά γραφεία και μικρομεσαίες κατασκευαστικές επιχειρήσεις έχουν υποστηρίξει τα προγράμματα «Εξοικονομώ» τα τελευταία χρόνια, συμβάλλοντας όχι μόνο στην επίτευξη των εθνικών στόχων αλλά και στην ενδυνάμωση της τοπικής οικονομίας. Η ανακατεύθυνση των χρηματοδοτήσεων σε συγκεντρωτικά εταιρικά σχήματα καταργεί τον υγιή ανταγωνισμό και οδηγεί με βεβαιότητα σε συρρίκνωση του κύκλου εργασιών των μηχανικών, ανεργία στον κλάδο και διαρροή τεχνικού δυναμικού.

4. Καταλύει την ποιότητα, τη διαφάνεια και τον τεχνικό έλεγχο

Η απουσία ανεξάρτητου επιστημονικού ελέγχου από μηχανικό που δεν εξαρτάται οικονομικά από τον πάροχο ή τον ανάδοχο, καταργεί κάθε έννοια τεχνικής επάρκειας, ελέγχου συμμόρφωσης και διασφάλισης ποιότητας. Δεν υφίσταται εγγύηση ότι η επιλεγείσα πρόταση θα είναι τεχνικά τεκμηριωμένη και όχι απλώς η πλέον συμφέρουσα για το επιχειρηματικό μοντέλο του παρόχου. Απουσιάζει σαφής μηχανισμός ελέγχου της πραγματικής εξοικονόμησης ενέργειας σε βάθος χρόνου. Δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια ο φορέας που θα έχει την ευθύνη της τεχνικής εποπτείας και αξιολόγησης των παρεμβάσεων.

5. Καθιστά τον/την πολίτη έρμαιο ενός καθεστώτος ενεργειακής ομηρίας

Η σύνδεση της αποπληρωμής μέσω των λογαριασμών ενέργειας, η υπογραφή συμβάσεων χρηματοδότησης με ιδιωτικά σχήματα, και η πολυπλοκότητα των όρων, συνιστούν ένα νέο τύπο ενεργειακής ομηρίας, όπου ο/η πολίτης δεν θα έχει τη δυνατότητα ελεύθερης επιλογής μηχανικού ή παρόχου, θα δεσμεύεται σε συμβάσεις που συχνά δεν κατανοεί και θα χάνει την αυτονομία του ως καταναλωτής/τρια και ιδιοκτήτης/τρια.

6. Αντιστρατεύεται τις αρχές της βιωσιμότητας και της κυκλικής οικονομίας

Η πρόοδος προς την ενεργειακή μετάβαση απαιτεί αποκεντρωμένες, δημοκρατικές και συμμετοχικές λύσεις, που να βασίζονται στη συνεργασία τοπικών επαγγελματιών, εξειδικευμένων επιστημόνων και πολιτών. Το υπό σχεδιασμό σχήμα συγκεντρώνει αποφασιστικές αρμοδιότητες και πόρους σε λίγες εταιρείες και ανατρέπει κάθε έννοια δίκαιης και κοινωνικά ισόρροπης πράσινης μετάβασης.

7. Είναι αντισυνταγματικό και διοικητικά αδιαφανές

Η υλοποίηση του σχεδιασμού χωρίς προηγούμενη διαβούλευση, χωρίς συμμετοχή των θεσμικών εκπροσώπων των μηχανικών και χωρίς κοινοβουλευτικό έλεγχο, αντιβαίνει στις αρχές χρηστής διοίκησης, διαφανούς λογοδοσίας και ισότιμης πρόσβασης στις δημόσιες πολιτικές.

Κύριε Υπουργέ,

Ο ρόλος των μηχανικών δεν είναι βοηθητικός, ούτε εκτελεστικός. Είναι ρυθμιστικός, επιστημονικός, θεσμικός και τεχνικά αναντικατάστατος. Η εμπειρία, η τεχνογνωσία, η γνώση της υφιστάμενης κατάστασης του κτιριακού αποθέματος και η επαφή με τον/την πολίτη, δεν αντικαθίστανται από ένα helpdesk ή έναν αλγόριθμο υπολογισμού προσφοράς.

Η πρόοδος δεν επιτυγχάνεται με την απαξίωση του ανθρώπινου δυναμικού και την αναδιανομή δημόσιων πόρων σε λίγους επιχειρηματικούς ομίλους. Αντίθετα, απαιτεί εμπιστοσύνη στην επιστήμη, στα θεσμικά σώματα και στους επαγγελματίες του πεδίου.

Ζητούμε:

- Την άμεση απόσυρση κάθε σχεδιασμού που προβλέπει τον αποκλεισμό των μηχανικών από τα επόμενα προγράμματα «Εξοικονομώ».

- Τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας και αντικειμενικότητας των ενεργειακών παρεμβάσεων, με υποχρεωτική συμμετοχή ανεξάρτητων ενεργειακών επιθεωρητών και μηχανικών σε όλες τις φάσεις του έργου.

- Τη θεσμοθέτηση διαφανούς πλαισίου συμμετοχής επαγγελματικών και επιστημονικών φορέων στο σχεδιασμό των προγραμμάτων, με ουσιαστική διαβούλευση.

- Την ενίσχυση του ρόλου του Τ.Ε.Ε. και των τοπικών τεχνικών συλλόγων στην εποπτεία και υποστήριξη της ενεργειακής αναβάθμισης.

- Την προστασία των νοικοκυριών από αδιαφανείς όρους συμβάσεων, εξαρτήσεις από παρόχους και την απώλεια ελέγχου επί της ιδιοκτησίας και των επιλογών τους.