Ο Σωκράτης στον Κρίτωνα του Πλάτωνα. Την Τετάρτη 16 Ιανουαρίου 2019 στο ΙΘΤΠ με τον Θανάση Μουσόπουλο.

ΤΕΤΑΡΤΗ 16 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2019, ώρες 5.15 – 8.15 μμ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΧΡΟΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΘΡΑΚΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

«Η Ελληνική Φιλοσοφία»

Διδάσκων: Θανάσης Μουσόπουλος

φιλόλογος – συγγραφέας – ποιητής

·         Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΣΤΟΝ ΚΡΙΤΩΝΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ

 

  Τις δύο πρώτες ώρες του σεμιναρίου ασχολούμαστε με την επεξεργασία και μετάφραση αρχαίων κειμένων που αναφέρονται στη φιλοσοφία. Το πρόσωπο που θα προσεγγίσουμε και θα φωτίσουμε με τη βοήθεια του Πλάτωνα, είναι ο μεγάλος δάσκαλος της φιλοσοφίας Σωκράτης.

    Στην πρώτη συνάντηση του 2019, την  Τετάρτη 16 Ιανουαρίου θα ολοκληρώσουμε την επεξεργασία στο έργο «Κρίτων» του Πλάτωνος, επεξεργαζόμενοι τις 11 – 12 και 16 - 17 ενότητες του διαλόγου. Ο φίλος του Σωκράτη προσπαθεί με επιχειρήματα να πείσει τον φιλόσοφο να δραπετεύσει για να σώσει τη ζωή του. Ο Σωκράτης μιλά απαντώντας στον Κρίτωνα, προσωποποιώντας τους Νόμους που προβάλλουν τα επιχειρήματά τους.

Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα (ενότητα 10) – κείμενο και μετάφραση:

ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Οὔτε ἄρα ἀνταδικεῖν δεῖ οὔτε κακῶς ποιεῖν οὐδένα ἀνθρώπων, οὐδ᾽ ἂν ὁτιοῦν πάσχῃ ὑπ᾽ αὐτῶν. καὶ ὅρα, ὦ [49d] Κρίτων, ταῦτα καθομολογῶν, ὅπως μὴ παρὰ δόξαν ὁμολογῇς· οἶδα γὰρ ὅτι ὀλίγοις τισὶ ταῦτα καὶ δοκεῖ καὶ δόξει. οἷς οὖν οὕτω δέδοκται καὶ οἷς μή, τούτοις οὐκ ἔστι κοινὴ βουλή, ἀλλὰ ἀνάγκη τούτους ἀλλήλων καταφρονεῖν ὁρῶντας ἀλλήλων τὰ βουλεύματα. σκόπει δὴ οὖν καὶ σὺ εὖ μάλα πότερον κοινωνεῖς καὶ συνδοκεῖ σοι καὶ ἀρχώμεθα ἐντεῦθεν βουλευόμενοι, ὡς οὐδέποτε ὀρθῶς ἔχοντος οὔτε τοῦ ἀδικεῖν οὔτε τοῦ ἀνταδικεῖν οὔτε κακῶς πάσχοντα ἀμύνεσθαι ἀντιδρῶντα κακῶς, ἢ ἀφίστασαι καὶ οὐ κοινωνεῖς τῆς ἀρχῆς; [49e] ἐμοὶ μὲν γὰρ καὶ πάλαι οὕτω καὶ νῦν ἔτι δοκεῖ, σοὶ δὲ εἴ πῃ ἄλλῃ δέδοκται, λέγε καὶ δίδασκε. εἰ δ᾽ ἐμμένεις τοῖς πρόσθε, τὸ μετὰ τοῦτο ἄκουε.

ΣΩ. Δεν πρέπει λοιπόν ο άνθρωπος να ανταποδίδει την αδικία ούτε να κάνει κακό σε κανέναν, ακόμη κι αν του κάνουν οι άλλοι ό,τι θέλουν. Πρόσεξε όμως, Κρίτων, μήπως, ενώ συμφωνείς σ᾽ αυτά μαζί μου, τα παραδέχεσαι δίχως να τα πιστεύεις· γιατί το ξέρω καλά πως αυτά πολύ λίγοι θα τα βρουν σωστά και τώρα και στο μέλλον. Όμως κι αυτοί που τα παραδέχονται κι αυτοί που δεν τα παραδέχονται δεν σκέπτονται με τον ίδιο τρόπο, μόνο περιφρονούνται μεταξύ τους αναγκαστικά, σαν βλέπουν πόσο διαφορετικές είναι οι σκέψεις και οι πράξεις τους. Γι᾽ αυτό λοιπόν σκέψου και συ τώρα πολύ καλά: Ποιό από τα δύο, τα παραδέχεσαι αυτά και συμφωνείς μαζί μου κι ας αρχίσουμε την εξέταση με βάση αυτή την αρχή, ότι δηλαδή ποτέ δεν είναι σωστό ούτε να αδικούμε ούτε να ανταποδίδουμε την αδικία, ούτε πάλι όταν μας κάνουν κακό να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας ανταποδίδοντας το κακό; Ή αλλάζεις γνώμη και δεν συμφωνείς πια μ᾽ αυτή τη βασική αρχή; Εγώ βέβαια και πριν, από πολύν καιρό, αλλά και τώρα ακόμη αυτή τη γνώμη έχω. Αν όμως συ έχεις σχηματίσει κάποια άλλη γνώμη, λέγε την, ανάπτυξέ την να την καταλάβω. Αν πάλι μένεις σταθερός σε όσα είχαμε παραδεχτεί άλλοτε, άκου τί έχω να προσθέσω.

  Για τη μελέτη των κειμένων του Πλάτωνα δίδεται φυλλάδιο με εισαγωγικά στοιχεία, κείμενα, μεταφράσεις και ερμηνευτικές σημειώσεις και σχόλια.

 

 

 

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ 17ου – 18ου αι. – α΄ μέρος

  Την τρίτη ώρα του Σεμιναρίου, που είναι αφιερωμένη στην ιστορία της Φιλοσοφίας, θα προσεγγίσουμε τη νεότερη ευρωπαϊκή Φιλοσοφία, αφού δούμε  παράλληλα θέματα ιστορίας και πολιτισμού αυτής της περιόδου.

  Στις προηγούμενες ενότητες του Σεμιναρίου παρουσιάστηκε συνοπτικά η αρχαία ελληνική, βυζαντινή και μεσαιωνική φιλοσοφία. Στην τέταρτη ενότητα αναφερόμαστε στην περίοδο 1453 - 1684: από την Αναγέννηση και τον Ανθρωπισμό, τις Ανακαλύψεις, τη Μεταρρύθμιση και Αντιμεταρρύθμιση και τους μεγάλους φιλοσόφους Μπεζ Πασκάλ, Ρενέ Ντεκάρτ (1596 – 1650), Μπαρούχ Σπινόζα, Τζον Λοκ, Λαίμπνιτς. Για την περίοδο 1648 – 1815 θα συνεχίσουμε στην πέμπτη ενότητα.

  Στο εκδοθέν τεύχος «Από τον Μεσαίωνα στον Διαφωτισμό – Ευρωπαϊκή Φιλοσοφία, 17ου – 18ου αι.», εκτός από τα δικά μου κείμενα για ιστορία, πολιτισμό και φιλοσόφους, περιέχονται λήμματα από το «Λεξικό Φιλοσοφικών Όρων» του Αγησίλαου Ντόκα (1981), σχετικά αποσπάσματα από το βιβλίο του Ν. Ματσούκα «Ιστορία της Φιλοσοφίας» (1981),  καθώς και κάποιες σελίδες από τον 4ο τόμο της «Ιστορίας της Φιλοσοφίας» Umberto Eco – Riccardo Gedriga.

 

 

 

 

 

 

 

Επιμέλεια: Τηλέμαχος Αρναούτογλου

Εκπαιδευτικά
Κοινωνικά
Πολιτιστικά
Τοπικά