Σύνταξη: Ελευθερία Μούκανου
Επιμέλεια: Τηλέμαχος Αρναούτογλου
Αν καθώς κοιτάτε, εκατοντάδες… μυγάκια αποτελούν το βασικό φόντο στις εικόνες και αναπαραστάσεις της νεοελληνικής πραγματικότητας, που βλέπετε, είναι που ο αμφιβληστροειδής νέταρε από την πολύ… επίπεδη οθόνη και τις επιλογές σε γράμματα και αριθμούς.
Κι από σήμερα, ελέω «click away», σε εικόνες, σε σχέδια, χρώματα και μεγέθη…
Αγορές κι… επιλογές, κατά προσέγγιση…
Οικεία, θα πείτε, διαδικασία, αυτό το… «κατά προσέγγιση»… Όπως σε κάθε έκφανση της καθημερινότητάς μας… Όλα, «στο περίπου», στο… «μέσες-άκρες». Όλα, στο «πάμε και βλέπουμε»… Αν βλέπουμε, πραγματικά.
Ίσως τελικά, η μόνη μας δικαιολογία, θα ήταν ένας… «μπέιμπι» καταρράκτης… Στην τελική, τι 30, τι 40, τι… 70, στην εποχή της ιλιγγιώδους ταχύτητας…
Τη… ζαλάδα την έχουμε σίγουρη. Η νέα εποχή στον καταναλωτισμό έκανε… παγκόσμια πρεμιέρα και θα δοκιμάσει για πολύ καιρό (μέχρι να κάτσει η μπίλια) νευρικό σύστημα, ικανότητες και προσαρμοστικότητα. Εμπόρων και καταναλωτών. Ολόκληρης της κοινωνίας. Καθώς τα «κοινωνικά» διαπλέκονται χωρίς ντροπή με τα «οικονομικά» και προωθούνται από επίσημα χείλη ως τη μόνη οδό, που οδηγεί σε μια ιδιότυπη γη της επαγγελίας…
Πάντως, ο άνθρωπος δεν ήρθε σ’ αυτή τη γη, για να τρέχει ολημερίς κι ολονυχτίς για έναν αμφιλεγόμενο επιούσιο και μια… επίκαιρη διεκπεραίωση των υποχρεώσεών του, μέχρι την επόμενη φορά… Κάτι σαν τον γάιδαρο που του πέρασαν ένα καρότο πάνω απ’ το κεφάλι, το κεντράρισαν στο οπτικό του πεδίο και του είπαν «πιάστο». Κι εκείνος το έβαλε στόχο να το κερδίσει… Και τρέχει… τρέχει κι όλο νομίζει πως το φτάνει… Μ’ αυτό, όλο και προπορεύεται, όλο και ξεγλιστρά, όλο και χάνεται –κι ας βρίσκεται μπροστά στα μάτια του…
Γενιές και γενιές μεγάλωσαν, μέσα στην ασφαλή μήτρα μιας… χίμαιρας.
Γι’ αυτό και «κλικ» και «ογουέι»… Γιατί, τα πράγματα αλλάζουν όχι απότομα ή ξαφνικά, αλλά αντίθετα, με συνετά και μετρημένα βήματα, που σχεδιάζονται, προβάρονται ξανά και ξανά, μέχρι την αβάν πρεμιέρ -πριν την τελική παράσταση…
Όλη η διαδικασία πέρασε από τα μάτια μας, τα προηγούμενα χρόνια…. Μεγάλωσε, εξελίχθηκε, διαφοροποιήθηκε, αλλά ήταν εκεί. Άλλο που η πλειοψηφία μας ήταν… αφηρημένη. Άλλο, που ακόμα και οι «ψυλλιασμένοι» επέλεγαν να τρέχουν πίσω από το «καρότο», άλλο, που και ταχύρρυθμα μαθήματα εκπονήθηκαν, αλλά η «τάξη» δε μαζευόταν…
Και να’ το τώρα, το «καινούριο», το «νέο» και «καινοτόμο», αλλά κυρίως… το «σωτήριο».
Κάτι σα… ρεγάλο, ένας πρωτοχρονιάτικος μποναμάς (μέρες που ’ρχονται) και να πούμε κι «ευχαριστώ»…
Πρώτα, οι καταναλωτές. Γιατί, πώς, αλλιώς, θα κάναμε Χριστούγεννα; Τι είναι «Χριστούγεννα», αν δεν έχουμε τη δυνατότητα να κορέσουμε την καταναλωτική μας δίψα; Να εκπληρώσουμε τις κοινωνικές μας υποχρεώσεις; Να εκφράσουμε την αγάπη μας, την ελπίδα μας, την αλληλεγγύη μας -χρονιάρες μέρες!
Τοποθετημένες έννοιες με τη σειρά, όπως από παιδιά μάθαμε, η μία κάτω από την άλλη, σε ύφος λίστας σούπερ μάρκετ…
Κι ύστερα, η «αγορά». Οι άνθρωποι που περιμένουν τον Δεκέμβρη, τον μήνα με τον μεγαλύτερο τζίρο της χρονιάς… Για να κινήσουν και να κινηθούν. Να καλύψουν τις δικές τους υποχρεώσεις. Να κερδίσουν. Να συνεχίσουν….
Μόνο, που φέτος, ο Δεκέμβρης έδειξε τις διαθέσεις του, από τον… Μάρτιο. Και καθώς φαίνεται, έπεται συνέχεια…
΄
Οπότε, αμφότερες δυνάμεις, ένα μεγάλο ευχαριστώ, προς το σύστημα που… τακτοποίησε την κατάσταση. Αν, μη τι άλλο, προσπάθησε…
Τώρα, σε μας εναπόκειται! Όχι εάν αντέξει το μέτρο, αλλά εάν προσαρμοστούμε σε αυτό… Γιατί, το μέτρο ήρθε, για να μείνει.
Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, αποχαιρέτα την, την… αγορά που χάνεις…
Την έχασες, απ’ όταν άρχισες να αυτοπροσδιορίζεσαι ως καταναλωτής και ύστερα, να το φέρεις ως τιμητικό τίτλο όταν σου αποδόθηκε μαζικά…
Την έχασες, όταν έδινες το πραγματικό σου χρήμα σε ξένες εταιρίες. Όταν έδινες το μισό σου χαρτζιλίκι για μια βόλτα στις κυλιόμενες και το μισό σου… όνειρο για ένα φημισμένο κι επώνυμο ρούχο.
Μέσα σε ένα ανώνυμο περιβάλλον, ανώνυμος κι εσύ, μεταξύ άλλων... Όταν άκουγες για λουκέτα ελληνικών εταιριών της… γιαγιάς, εξαγορές και μετονομασίες κι απλώς γύριζες από το άλλο πλευρό ή στο απέναντι ράφι του σούπερ μάρκετ.
Την έχασες, όταν η καταναλωτική σου ιδιοσυγκρασία, έγινε απολύτως παγκοσμιοποιημένη, πριν καλά-καλά ακούσεις αυτή τη λέξη…
Ήμασταν έτοιμοι από καιρό, γι’ αυτό χάσιμο, που απλώς προωθείται (στην καλύτερη περίπτωση) ως ανάγκη ή απλά πρόοδο…
Και ο κόβιντ υπήρξε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία… Πάντα, οι ευκαιρίες ξεπετάγονται από κει που δεν το περιμένεις… Κι αν… σκιάζομαστε στο «ξεπέταγμα» είναι που δεν… προσέχουμε και πιανόμαστε απροετοίμαστοι… Η ευκαιρία. Και ό,τι ακολουθεί αυτής…
Διότι, το click away δεν έρχεται μόνο του… Φέρνει και το πλαστικό χρήμα, μαζί του, καθώς τα μετρητά απαγορεύονται, λόγω πανδημίας, φυσικά…
Κι αν θυμόμαστε όλοι καλά, το πλαστικό χρήμα είναι (εκπεφρασμένος) στόχος των τραπεζών, ήδη από τα τέλη του περασμένου αιώνα…
Και χρειάστηκε σχεδόν μια 15ετία -ήταν και τα μνημόνια, που είχανε σειρά και.. πρόγραμμα, για αρκετές ευρωπαϊκές χώρες- μέχρι να… σκάσει μύτη, σαν την χαρούμενη ανάγκη του μέλλοντος…
Και «πέρασε» λίγο σαν παιχνίδι, λίγο σα μόδα, αλλά με την υπόμνηση του κοινωνικού κριτηρίου, που προσδίδει ένα κάποιο κύρος… Και κάπως έτσι, φτάσαμε στο… χτίσιμο του αφορολόγητου… Γιατί, οι Έλληνες τι άλλο θα μπορούσαν να «χτίσουν» σε αυτή τη χρονική περίοδο; Καμιά μάντρα;…
Με ταχείς ρυθμούς, πλέον οδηγούμαστε ΚΑΙ στην κοινωνία χωρίς μετρητά... Και σε αυτήν την περίπτωση, ο κόβιντ έπαιξε καταλυτικό ρόλο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, ότι τα χαρτονομίσματα εξαπλώνουν τη μόλυνση, καθώς ο ιός μπορεί να προσκολληθεί στην επιφάνεια για αρκετές ημέρες.
Κι αν τα μετρητά, μέχρι σήμερα έχουν κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιούνται από εμπόρους ναρκωτικών, τρομοκράτες, φοροφυγάδες, τώρα, αποτελούν και θανάσιμο φορέα αρρώστιας…
Απώτερος στόχος, το ψηφιακό χρήμα -άλλος ένας ευσεβής πόθος της τραπεζικής ελίτ...
Σήμερα, όταν πάμε σούπερ μάρκετ και πληρώνουμε με κάρτα, καταγράφεται το όνομά μας, το κατάστημα, η ώρα και το ποσό που ξοδέψαμε. Φακέλωμα κανονικό, αλλά όχι και τόσο… ουσιαστικό. Διότι, το ψηφιακό, είναι… «έξυπνο χρήμα»…
Όπερ σημαίνει, πως χρησιμοποιώντας ψηφιακό χρήμα, θα μαθαίνουν και τι… ψωνίσαμε…
Η παραβίαση της ιδιωτικότητας δεν είναι μόνο ενοχλητική, είναι και επικίνδυνη… Γιατί δεν είναι θέμα αν προτιμάς τη συγκεκριμένη μάρκα σαμπουάν από μια άλλη -που είναι κι αυτό ένα ζήτημα, αν θέλουμε να είμαστε συνεπείς- αλλά πού μπορεί να σε… οδηγήσει αυτή η επιλογή σου…
Σε ένα αυταρχικό πολίτευμα δε θα μπορούσαμε να αγοράσουμε την τάδε εφημερίδα ή ένα βιβλίο μη «αρεστού» συγγραφέα…
Σε μια δημοκρατία δε θα μπορούσαμε να πείσουμε τους συναδέλφους μας ότι συμπαθούμε την κυβέρνηση…
Σε μια πολυκατοικία, αν κάποιος από μας ήθελε, θα μπορούσε να έχει πρόσβαση στις ανάγκες και τις επιθυμίες του ενοίκου του κάτω ορόφου…
Σε μια έρευνα, η αστυνομία, θα μπορούσε να γνωρίζει τον «δρόμο του χρήματος», που κατέχουμε, χωρίς εμείς να γνωρίζουμε τη διαδρομή…
Στο άμεσο μέλλον, η καταναλωτική μας συμπεριφορά, θα μας προδίδει, θα μας στοχοποιεί, θα μας οδηγεί σε περιπέτειες…
Γιατί, οι επιλογές δε θα γίνονται κατά προσέγγιση. Αλλά, όπως και να γίνονται, θα «μετράνε» διαφορετικά…
Σύνταξη: Ελευθερία Μούκανου
Επιμέλεια: Τηλέμαχος Αρναούτογλου