Τη συγγραφέα και διακεκριμένη συμπολίτισσα Χαρίκλεια Μαργαριτοπούλου φιλοξένησε σήμερα η πρωινή εκπομπή του Δημοτικού Ραδιοφώνου, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου της «Έλληνες Βλαχόφωνοι στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη», από τη ΦΕΞ.

Το βιβλίο, μια πολυτελής έκδοση, φυλάσσει μέσα του την ζωή των Ηπειρωτών, που έφτασαν στην Ξάνθη και ολόκληρη την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, από τα Ζαγοροχώρια και ολόκληρη τη Θεσσαλία, ακόμα από τον 16^ο αιώνα και αποτελεί ένα ιστορικό οδοιπορικό, μέσα από το οικογενειακό αρχείο της συγγραφέως στην πορεία των ανθρώπων αυτών, την προσαρμογή στο νέο περιβάλλον και τη δημιουργικότητά τους, φωτίζοντας παράλληλα, και την ιστορία της ίδιας της πόλης, της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας.

«Νιώθω μεγάλη συγκίνηση», τόνισε, «ήταν η συντροφιά μου, όλα αυτά τα χρόνια. Με γέμιζε με ζωή… Ήταν το μέγα της ζωής μου ταξείδιον, με συνταξιδιώτες μου, ανθρώπους που δεν υπάρχουν πια στη ζωή και με σταθμούς, ιστορικά γεγονότα που επηρέασαν όλη αυτή τη διαδρομή τους»…

Το βιβλίο, το οποίο στηρίζεται στο τεράστιο αρχείο το οποίο, ευτυχώς δεν πετάχτηκε, αλλά τελικώς ψηφιοποιήθηκε από την ΦΕΞ ενώ ταξινομήθηκε και επικαιροποιήθηκε από την ίδια την κ. Μαργαριτοπούλου.

Όπως τόνισε τα έγγραφα, που τελικά, «έβαλε σε μια σειρά», χρονολογούνται από το 1850 μέχρι και το 1949, «οπότε και κλείνει ο οικογενειακός κύκλος, με το θάνατο του πατέρα μου».

Μέσα στις πολύτιμες (και όχι μόνο πολυτελείς) σελίδες του, «όλα τα έγγραφα συμβαδίζουν με την ιστορία…», και είναι γεμάτες από πληροφορίες για τον τρόπο που εκείνη την περίοδο ζούσαν οι χριστιανοί «μέχρι το 1850 δεν είχαν το δικαίωμα στην αγοραπωλησία γης», τις αποχωρήσεις από την Ξάνθη, κατά τη βουλγαρική κατοχή, την επιστροφή τους, πλέον, με την απελευθέρωση το 1919…

Πληροφορίες για το αυτοκρατορικό κτηματολόγιο, με έδρα την Αδριανούπολη, αλλά και τις αποδόσεις κτημάτων στους δικαιούχους, κατά τη γαλλική διοίκηση, ενώ την περίοδο, από την ενσωμάτωση και μετά, μαθαίνουμε ότι μεγάλες εταιρίες είχαν έδρα την Ξάνθη.

Εντυπωσιακή και η εμπορική δραστηριότητα εκείνης της εποχής, καθώς το οικογενειακό αρχείο περιλάμβανε αποδείξεις για τον τρόπο μεταφοράς του καπνού «με τις καμήλες, που έρχονταν από την Κομοτηνή, και ήταν πολύ ανθεκτικά ζώα», αλλά και ύστερα, με την έναρξη της λειτουργίας του σιδηροδρόμου, καθώς και για τις εμπορικές σχέσεις που συνάπτονταν με άλλες χώρες, όπως  η Βουλγαρία.

Στα.. κατάστιχα και οι όροι προικοδοσίας, που ήταν μια πολύ σημαντική διαδικασία για τους Ηπειρώτες που γίνονταν με μεγάλη προσοχή και λεπτομέρεια και τα λεγόμενα «προικοσύμφωνα». Αλλά κι εκείνα, που έδειχναν πόσο κόστιζε ένα ημερομίσθιο στις αρχές του 20^ου αιώνα, μια επίσκεψη γιατρού, το κόστος μιας άμαξας… Αλλά και η ηλεκτροδότηση στην Ξάνθη, το 1923, οι επιτάξεις, κατά την βουλγαρική κατοχή, αλλά και καινούριες λέξεις μπαχαρικών όπως το «τζεντζιφίλι», που βγαίνει από το… τζίντζερ.

«Ένα μεγάλο οδοιπορικό. Οικογένειες ολόκληρες ή και συγγενείς έκαναν παροικίες στην Καβάλα, την Ξάνθη, την Ροδόπη, κυρίως στην Κομοτηνή… Έφευγαν από τα κατσάβραχα και πήγαιναν στον κάμπο...», σημείωσε και ανέφερε τις δύσκολες συνθήκες με τις οποίες γινόταν αυτό το ταξίδι: «Με τα καραβάνια με τα ζώα έκανες μέρες, για να φτάσεις εδώ. Είχα την τύχη να πάμε μετά τον πόλεμο στη Λάιστα (το χωριό καταγωγής της οικογένειας Μαργαριτοπούλου) όπου ζούσε η γιαγιά μου. Ένα περιπετειώδες ταξίδι…».

Η κ. Μαργαριτοπούλου αναφέρθηκε στον παππού της, που ήρθε μικρό παιδί στην Ξάνθη έμαθε μόνος του γραφή, αν και «δεν υπήρχε ορθογραφία», ενώ έδωσε το στίγμα της εκφραστικότητας της εποχής, από ένα απόσπασμα επιστολής που έστειλε ο παππούς στον πατέρα της: «Αγαπητέ μου υιέ Ιωάννη, σε φιλώ στα μάτια με πόνο βαθύ…»…

Η ίδια ευχαρίστησε όλους όσοι συνέβαλαν αλλά και υποστήριξαν αυτή την τιτάνια προσπάθεια για να φτάσει τελικά στην έκδοσή του αυτό το βιβλίο. Το φίλο του μεγάλου της αδελφού, αείμνηστο Θωμά Εξάρχου -ήταν μια παρέα μαζί με τον Στέφανο Ιωαννίδη-  τον καθηγητή του ΔΠΘ Νίκο Ξηροτύρη, τον Θανάση Μουσόπουλο, τον Πέτρο Γεωργαντζή …

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ο Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου που της έδωσε πολλά βιβλία για να ολοκληρώσει την έρευνα της, «το συμβούλιο της ΦΕΞ και τον κ. Ξανθόπουλο, τον περιφερειάρχη κ. Μέτιο για την χορηγία, την ομάδα φοιτητών που ανέλαβε την επιμέλεια με επικεφαλής την κ. Μάρκου, αλλά και την κ. Θεοδωρίδου, για όλη την επιμέλεια, τον γραφίστα Δανιήλ Τσαγκαράτο, την τεχνική και επιστημονική ομάδα από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος» και τόσους άλλους.

Μια έρευνα που από την Ξάνθη κατευθύνθηκε σε όλη την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, έφτασε μέχρι τη Γιάλοβα κι από κει στην Αδριανούπολη, τη Μακρά Γέφυρα, αλλά και το Σμόλιαν, όπου το 92 ως δημοτικός σύμβουλος με την παράταξη του Φίλιππου Αμοιρίδη επισκέφθηκε εκεί την περιοχή και βρήκε έναν πλάτανο 220 ετών, που τον έφεραν οι «δικοί της από τη Λάρισα» και οι Βούλγαροι χωρίς να αναφέρονται στην ιστορία του, το αποκαλούν «Δέντρο της Ζωής»…

Η διαφορά είναι, ότι το δικό της «δέντρο» το μέγα πόνημά της, στηρίζεται στην ιστορία και την αναφορά, την αλήθεια και την πορεία. Στην ίδια την ζωή, δηλαδή.

Ακούστε την κ. Χ. Μαργαριτοπούλου