Σήμερα, ο περίπατος της Παρασκευής, μέσα από το Δημοτικό Ραδιόφωνο έκανε ένα νοητό κύκλο, που τα παρεκκλήσια της Παλιάς Πόλης έχουν σχηματίσει…

Η Παλιά Ξάνθη είναι μια ανεξάντλητη πηγή, ιστορίας, πολιτισμού, γνώσης… Εκτός από αυτά που μπορεί κανείς να χαρεί με την πρώτη ματιά, υπάρχει και η «δεύτερη ανάγνωση», αυτή, που γίνεται όταν τα πόδια σε οδηγούν σε… Αλλιώτικες Διαδρομές, σαν αυτές, που μας προτρέπει να κάνουμε ο Δημήτρης Γκαγκαλίδης…

Ξεκινώντας από την Πλατεία Αντίκα ανηφορίζουμε προς το Παλιό Δημαρχείο. Ρίχνοντας, λοξά, μια ματιά, απέναντι, παρατηρώντας προσεκτικά θα δούμε μια ξεχωριστή σιδερένια είσοδο. Σήμερα, βρίσκεται ανάμεσα σε δυο Καφέ…

Αυτή η πόρτα, κάποτε οδηγούσε στο Παρεκκλήσι της Παναγίας της Βλαχέρνας. Βέβαια, στις μέρες μας δε θα καταφέρουμε να μπούμε από την είσοδο, στις μέρες. Θα περάσουμε, όμως, μέσα από το παρακείμενο κατάστημα, στην αυλή που στέκεται το αθέατο παρεκκλήσι. «Παλαιότερα, όταν γιόρταζε», όπως είπε ο κ. Γκαγκαλίδης, «οι νοικοκυρές της γειτονιάς κερνούσαν τους πιστούς που έρχονταν για να ανάψουν το κεράκι τους, μπροστά στην υπέροχη εικόνα της Τιμίας Ζώνης». Ο «οδηγός μας» έκανε λόγο για ένα «κρυφό διαμαντάκι» της περιοχής, καλώντας μας να το ανακαλύψουμε…

Συνεχίζουμε, ανηφορίζοντας στην οδό Ιωακείμ Σγουρού. Αριστερά, στην Ορφέως, όπου οδηγεί στο Στέκι των Μικρασιατών, βλέπουμε ακριβώς απέναντι, το παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής. Από τα πιο όμορφα σημεία, μέσα σε μια υπέροχη αυλή, με πολλά δέντρα, που ρίχνουν το καλοκαίρι μια παχιά σκιά και παγκάκια για όσους θέλουν να ξεκουραστούν ή και να ρεμβάσουν… «Το εκκλησάκι δημιουργήθηκε με τη συνδρομή πολλών περιοίκων, με πρωταγωνιστές το ζεύγος Ζαρντινίδη, ενώ στην είσοδο έχουμε τη δυνατότητα να διαβάσουμε τα ονόματα των δωρητών και ευεργετών».

Η ανακαίνιση που πραγματοποιήθηκε ανέδειξε ακόμη περισσότερο το θρησκευτικό μνημείο, ενώ στη γιορτή της πολλοί είναι αυτοί που έρχονται για να’ ανάψουν ένα κεράκι στο όνομά της…

Τρία, τέσσερα βήματα παρακάτω, στην οδό Ορφέως, άλλη μια έκπληξη μας περιμένει, εκεί όπου βρίσκεται η παλιά οικία Μαλετσίδη, που σήμερα λειτουργεί ένα καφέ μπαρ. Περνώντας στην αυλή του, που παραμένει λειτουργική (τουλάχιστον, την εποχή προ κορωναϊού), στη μέση, είναι το Μικρό Προσκυνητάρι του Αγίου Ακινδύνου, όπως είναι γνωστό, αν και είναι αφιερωμένο επίσης, στους Αγίους Ελπιδοφόρο και Πηγάσιο. Θα παρατηρήσουμε πως είναι κατασκευασμένο σε κυκλικό σχήμα, καθώς βρίσκεται στη θέση όπου παλιά υπήρχε το ιδιωτικό χαμάμ του Αρχοντικού, όπως συνηθίζονταν στα παλαιότερα χρόνια. «Στην Οθωμανική εποχή και σε άλλα αρχοντικά πάντα υπήρχε η Εικόνα, ένα Προσκυνητάρι, καθώς οι άνθρωποι επιθυμούσαν να εκτελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα»…

Ο Άγιος Ακίνδυνος, έχει, όπως είπε, ο Δημήτρης Γκαγκαλίδης και ιστορική αξία, καθώς σε αυτήν την αυλή και μπροστά στην εικόνα του ευλογήθηκαν τα όπλα του Θρακομακεδονικού Αγώνα…

Συνεχίζοντας το μικρό, αλλά πλούσιο σε γνώσεις κι ομορφιά, οδοιπορικό, στρίβουμε προς την Πλατεία Μητροπόλεως. Στη δυτική της πλευρά, θα βρούμε το Εκκλησάκι της Αναλήψεως του Σωτήρος, από τα πιο παλιά παρεκκλήσια της περιοχής… Οι παλαιότεροι το γνωρίζουν και ως το εκκλησάκι της Παναγίας της Μεσίτριας, που μεσιτεύει για τους πιστούς της γης, στον ουρανό…

Οδηγούμαστε στην πλατεία Ματσίνη και στην οδό Αριστείδου, δεξιά, αντικρίζουμε το εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, μέσα σε μια παραδοσιακή αυλή, που βρίσκεται σε ένα δρόμο, που οδηγούσε παλιότερα στην ξύλινη πεζογέφυρα κι από κει, στη συνοικία Σαμακώβ. «Είχε πολύ κίνηση, καθώς η Παλιά Πόλη ήταν και εμπορικό πεδίο και οι κάτοικοι της συνοικίας την επισκέπτονταν για τις καθημερινές τους αγορές. Εις ανάμνηση αυτής της ξύλινης πεζογέφυρας, κατασκευάστηκε η νεώτερη», σημειώνει…

Τώρα κατεβαίνοντας και παίρνοντας την Πινδάρου, που οδηγεί στα «Παπάκια» και το Κυβερνείο, στη συμβολή της οδού Σηλυβρίας, πίσω από το Ξενία, θα συναντήσουμε την Παναγία την Δεξιά. Είναι το εκκλησάκι που έως το 1932 ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Βασίλειο… Οι παλαιότεροι το γνωρίζουν με τη… διπλή του ονομασία: «Παναγία Δεξιά», καθώς πάντα η Παναγία κρατά από τα δεξιά τον Υιό και Θεό της και «Παναγία Δέξια», γιατί αυτή δέχεται τις ικεσίες των πιστών, τον πόνο και τις παρακλήσεις τους.

Ο «νοητός μας κύκλος», ολοκληρώνεται στην ανηφοριά της Πινδάρου. Στο παρεκκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής, το πιο γνωστό από όλα τα εκκλησάκια της περιοχής. Η θέση του καταδεικνύει ότι εκεί ήταν παλιά ο προμαχώνας, η απόληξη του Βυζαντινού Τείχους που προστάτευε την πόλη… Το εκκλησάκι είναι φτιαγμένο από τις μεγάλες πλίθινες πλάκες του…

Ο χώρος που το περιβάλλει είναι υπέροχος και το βράδυ γίνεται κατανυκτικός.

Παλιά, οι νοικοκυρές το είχαν υπό την προστασία τους. Η φροντίδα του παρεκκλησιού ήταν πολύ σημαντικό έργο, το οποίο γινόταν και από χριστιανούς και από μουσουλμάνους, ενώ έχει συνυφανθεί και με την κοινωνική δραστηριότητα των περιοίκων.

Ωστόσο, είναι ονομαστό για τα θαύματα που έχουν γίνει, όπου οι μαρτυρίες μιλούν για ιάσεις παιδιών, αλλά και μεγαλύτερων πιστών, ύστερα από τις παρακλήσεις που πραγματοποιούνταν σε αυτόν τον χώρο…

Το ακολουθούν, όμως, ιστορίες και θρύλοι, που μιλούν για υπόγειες μυστικές σήραγγες που ξεκινούσαν από το βουνό…

Κάποτε, από κει περνούσε και το «παρακλάδι» του Κόσυνθου, γι’ αυτό και σήμερα η περιοχή ονομάζεται «Παραλία»…

Η γνωριμία με τα παρεκκλήσια δε σταματά εδώ, καθώς υπάρχουν, μέρη και σημεία στην Παλιά Πόλη με παρεκκλήσια και εκκλησιές, στα δρομάκια της. Από αυτά, είναι τα εκκλησάκια του Αγίου Αθανασίου, του Αγίου Φανουρίου, το εκκλησάκι αφιερωμένο στο Γενέθλιο της Θεοτόκου, αλλά κι εκείνο, της Ζωοδόχου Πηγής που είναι μέσα στην οικία του καπνέμπορα Σιγάλα.

Η Ξάνθη, σημειώνει ο Δημήτρης Γκαγκαλίδης μπορεί να αποτελέσει προορισμό θρησκευτικού τουρισμού, καθώς όχι απλώς δεν υπολείπεται, αλλά σε μερικές περιπτώσεις υπερβαίνει σε θρησκευτικά μνημεία και αισθητική, άλλες περιοχές της χώρας, που είναι, ήδη, προορισμοί αυτού του εναλλακτικού τουρισμού.

Αναφέρει τη διαδρομή των Μοναστηριών, με τα τρία Μοναστήρια της Αρχαγγελιώτισσας, της Καλαμούς και των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, αλλά και οι πανέμορφες ιστορικές εκκλησιές, στο γυρισμό της Διαδρομής… Και βέβαια, η Μονή του Αγίου Νικολάου, στο Πόρτο Λάγος.

Αξίζει, όμως κανείς να γνωρίσει και να… ξαναγνωρίσει τις ιστορικές εκκλησίες στις πέντε ενορίες, που εμπλουτίζουν την Παλιά Ξάνθη με εντυπωσιακά παραδοσιακά στοιχεία, όπως αυτή του Ακάθιστου Ύμνου -η μόνη αφιερωμένη σε αυτόν τον εξαίσιο Ύμνο των Χαιρετισμών της Παναγίας- αλλά και η Εκκλησία του Αγίου Τιμίου Προδρόμου, των Ταξιαρχών ως η παλαιότερη εκκλησία της Ξάνθης, του Αγίου Βλασίου…

«Γίνεται μια προσπάθεια για το σχεδιασμό τεσσάρων σηματοδοτούμενων  θεματικών διαδρομών στην Παλιά Ξάνθη», επισημαίνει. Συγκεκριμένα, αναφέρει τις θεματικές: Μάνου Χατζιδάκι, ο Δρόμος του Νερού, η Γειτονιά των Πλούσιων Καπνεμπόρων και οι Θρησκευτικές Διαδρομές, ώστε, όπως τόνισε να υπάρξει μια «τουριστική υπόδειξη», εμπλουτισμένη με σύγχρονες υποδομές, όπως είναι τα Info Kiosks, με «πύλες» εισόδου και εξόδου της Παλιάς Πόλης, με στόχο την προσέλκυση των επισκεπτών και τον προσανατολισμό τους στα ιστορικά, πολιτιστικά και κοινωνικά της όρια. «Θα γίνουν κάποια πράγματα, σε συνδυασμό με την επικείμενη λειτουργία, μέρους του Παλιού Δημαρχείου, για την τουριστική προβολή του δήμου Ξάνθης», υπογραμμίζει…

*Την άλλη Παρασκευή, θα σεργιανίσουμε στη Συνοικία του Σαμακώβ…

Ακούστε τον Δ. Γκαγκαλίδη.