Μια φορά κι ένα καιρό τα παλιά τα χρόνια ήταν ένας αρχαίος θεός που τον έλεγαν Διόνυσο. Γυρνούσε από χώρα σε χώρα, από πόλη σε πόλη, από τότε ως τις μέρες μας. Η πατρίδα του ήταν κοντά σε μας, στη Θράκη. Έτσι βρέθηκε και στην πόλη μας, στην Ξάνθη. Η Ξάνθη εδώ και πολλά χρόνια, πάνω από πενήντα κάθε χρόνια στις Αποκριές γιορτάζει τον Διόνυσο, όπως κι εμείς σήμερα.

Ήταν ο πιο πρόσχαρος από τους θεούς και από τους πιο αγαπητούς στους ανθρώπους. Ο Διόνυσος πρόσφερε στον άνθρωπο το αμπέλι και το κρασί. Και οι θεοί τον αγαπούσαν. Ο εύθυμος θεός ταξίδευε συνέχεια κι επισκεπτόταν πολλές χώρες και πολιτείες για να μάθει στους ανθρώπους πώς να καλλιεργούν τα κλήματα και πώς να φτιάχνουν από τους καρπούς τους το κρασί. Το υπέροχο ποτό που κερνούσε ο θεός σκόρπιζε παντού το κέφι. Έκανε τους ανθρώπους να ξεχνούν τις στενοχώριες τους και να ζωγραφίζεται στα πρόσωπά τους το χαμόγελο.

Με πολύ περίεργο τρόπο γεννήθηκε όχι μία, αλλά δύο φορές και από τη μάνα και από τον πατέρα του. Μητέρα του ήταν μια όμορφη βασιλοπούλα η Σεμέλη που την ερωτεύτηκε ο Δίας. Καρπός της ένωσής τους ήταν ο Διόνυσος. Όμως η ζηλιάρα γυναίκα του Δία η Ήρα έπεισε τη Σεμέλη να ζητήσεις από τον Δία να εμφανιστεί μπροστά της με όλη του τη δύναμη, το αποτέλεσμα ήταν οι κεραυνοί και οι αστραπές του Δία να κάψουν τη Σεμέλη. Την ώρα που οι φλόγες την τύλιγαν ο Δίας έσωσε το βρέφος που είχε στα σπλάχνα της και το έραψε στο μηρό του. Όταν συμπληρώθηκαν εννιά μήνες, ο Διόνυσος ξαναγεννήθηκε από το πόδι του θεϊκού πατέρα του. Ο πατέρας του φρόντισε το μικρό Διόνυσο και τον εμπιστεύτηκε στις Νύμφες. Αυτές τον ανέθρεψαν με περισσή στοργή κι αγάπη, στο δάσος όπου κατοικούσαν, μέσα σε ένα τοπίο γεμάτο δέντρα και πολύχρωμα λουλούδια.

Η παρέα του μικρού Διόνυσου ήταν μεγάλη, από αγόρια και κορίτσια. Κι όταν μεγάλωσε τον ακολουθούσαν στα ταξίδια του οι Μαινάδες, οι Σάτυροι και οι Σειληνοί. Οι Μαινάδες ήταν νύμφες που μπορούσαν να συναναστρέφονται με τα άγρια ζώα. Οι Σάτυροι ήταν πνεύματα των δασών και βουνών, τριχωτοί με μυτερά αυτιά, διχαλωτά πόδια και ουρά τράγου. Οι Σειληνοί ήρθαν από τα μέρη Μικράς Ασίας ήταν τα αρσενικά δαιμόνια των πηγών και των ποταμών. Είχαν ανθρώπινο κορμί με ουρά και αυτιά αλόγου.

Ο Διόνυσος και η παρέα του από τα παλιά τα χρόνια έπιναν κρασί και οργάνωναν γιορτές, πανηγύρια και θέατρα. Τραγουδούσαν, έλεγαν ιστορίες, έπαιζαν θέατρο και χόρευαν. Από τη λατρεία του Διονύσου γεννήθηκε το αρχαίο θέατρο, που διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο. Έτσι ο Διόνυσος είναι σήμερα γνωστός παντού, σε όλες τις χώρες. Οι ιστορίες που λέμε εδώ σήμερα είναι γνωστές και αγαπητές. Θα σας αφηγηθώ δυο ιστοριούλες για τον Διόνυσο, που είχε τόσο περιπετειώδη ζωή.

Μια φορά κινδύνεψε με πειρατές που θέλησαν να τον ληστέψουν. Κάποιοι πειρατές όταν τον είδαν ξαπλωμένο στην ακτή ένα νέο τόσο όμορφο και γεροδεμένο, πίστεψαν πως πρόκειται για κάποιο αρχοντόπουλο ή ακόμα και βασιλιά. Ευχαριστημένοι με τη σκέψη πως θα πάρουν πολλά λύτρα για να τον ελευθερώσουν, προσπάθησαν να τον δέσουν με βαριές αλυσίδες, χωρίς όμως να το πετύχουν· με μια μικρή κίνηση ο θεός τις τίναζε από πάνω του. Αυτοί συνέχιζαν τις προσπάθειές τους. Μόνο ο τιμονιέρης του καραβιού έλεγε να αφήσουν ελεύθερο το νέο παλικάρι, τον Διόνυσο. Εκείνη τη στιγμή άρχισε να τρέχει στο καράβι κόκκινο κρασί που ζάλισε με τη θεϊκή ευωδιά του τους ναύτες. Ταυτόχρονα ένα κλήμα άρχισε να τυλίγει το κατάρτι και να απλώνει τα φορτωμένα με ζουμερά σταφύλια κλαδιά του σε όλο το καράβι. Κι ενώ σαστισμένοι παρακολουθούσαν οι ναύτες, άλλο θαύμα γίνεται μπροστά στα μάτια τους: ο όμορφος νέος που ήθελαν να αιχμαλωτίσουν μεταμορφώνεται σε ένα άγριο λιοντάρι που οι βρυχηθμοί του κάνουν τους ναύτες να πηδούν στη θάλασσα για να γλιτώσουν. Όλους τους μεταμόρφωσε ο Διόνυσος σε δελφίνια και μόνο τον τιμονιέρη δεν πείραξε επιβραβεύοντάς τον για τη σύνεσή του.