‘Θα κάνουμε μια βόλτα μέσα στην πόλη. Μια βόλτα που θα ικανοποιήσει και τους παλαιότερους, που ακόμη διατηρούν αναμνήσεις , αλλά και τους νεότερους, ώστε να γίνουν μέτοχοι της ιστορίας ενός συνοικισμού της Ξάνθης. Θα πάμε στο Σαμακώβ’, μας γνωστοποιεί νωρίς σήμερα το πρωί ο Δημήτρης Γκαγκαλίδης, διαβεβαιώνοντας μας ότι αυτή μας η επίσκεψη στο γνωστό συνοικισμό θα είναι μια ‘Αλλιώτικη Πρόταση’.

Ξεκινάμε. 

Φτάνουμε στο Σαμακώβ, ανατολικά του Κόσυνθου. Η γέφυρα ορίζει τα ‘όρια’ μεταξύ Παλιάς Πόλης και Σαμακώβ : ‘ Λίγο πιο πάνω από τη σημερινή κρεμαστή πεζογέφυρα, παλαιότερα υπήρχε μια ξύλινη που ένωνε τους δυο οικισμούς, η οποία έγινε για χρηστικούς λόγους. Έβγαζε στην οδό Αριστείδου και οι κάτοικοι τη χρησιμοποιούσαν καθημερινά για να κάνουν τα ψώνια τους από τα καταστήματα της Παλιάς Πόλης. Σήμερα , εδώ, στο Νησάκι,  στην κρεμαστή πεζογέφυρα, έρχονται πολλοί για να αποτυπώσουν το χρόνο με φωτογραφίες , αλλά και πολλά ζευγάρια αφήνουν τα σημάδια του έρωτα τους πάνω της’, μας ενημερώνει και προσθέτει:’ το Σαμακώβ δεν διαθέτει τις ιστορικές δάφνες και τα αρχοντικά της Παλιάς Πόλης, ούτε τα περίτεχνα σοκάκια. Έχει όμως το δικό του χαρακτήρα και πολλές καλές μνήμες που, ευτυχώς, από τους παλαιότερους μεταβιβάζονται στους νεότερους. Παλιά εδώ έμεναν οι καπνεργάτες της Ξάνθης. Η φτωχολογιά δεν είχε τη δυνατότητα να στεγαστεί σε περίτεχνα αρχοντικά. Άλλη αρχιτεκτονική, άλλη εικόνα, αλλά εξίσου όμορφη. Ο συνοικισμός ‘κοιτάζει’  προς τον ποταμό Κόσυνθο. Παλαιότερα ‘κοιτούσε’ και τη νησίδα στη μέση του ποταμού. Τότε ‘έσπαγε’ το ποτάμι σε δυο ρεύματα . Στη νησίδα υπήρχαν βυρσοδεψεία, εργαστήρια που έφτιαχναν κάγκελα κ.α. ‘.

Ο καλύτερος τρόπος για να προσεγγίσεις και να γνωρίσεις το Σαμακώβ είναι η λιλιπούτεια, αλλά γραφική πλατεία Ζαλάχα, μας λέει ο ξεναγός μας. Περπατάμε. Φτάνουμε μπροστά στο νηπιαγωγείο του ευεργέτη Ζαλάχα:’ άφησε και κληροδότημα για τη λειτουργία του. Και σήμερα ακόμη υπάρχουν συμπολίτες που έφυγαν στο εξωτερικό και με δωρεές τους το στηρίζουν’, γνωστοποιεί.

Απέναντι από την πλατεία μας προτρέπει να κάνουμε μια στάση μπροστά σε ένα μικρό μπακάλικο. Δεν λειτουργεί σήμερα. Κρύβει απρόσμενες εκπλήξεις και συγκινήσεις από μια άλλη εποχή, θα μας πει και προσθέτει :’ αν σταθούμε τυχεροί και μας ανοίξει ο Σίμος Αγοραστός θα βρεθούμε μπροστά σε ένα ‘μουσείο’ αλλοτινών εποχών. Στα ράφια κονσέρβες μιας άλλης εποχής, είδη παντοπωλείου, ζυγαριές και σέσουλες , θυμίζουν την κίνηση στη γειτονιά καθημερινά για τις απαραίτητες αγορές του νοικοκυριού. Ήταν το μπακάλικο του Σταύρου και της Φωτεινής Αγοραστού. Ο Σίμος το διατηρεί αναλλοίωτο στο χρόνο ως εικόνα του παρελθόντος. Μόνο τα τακτοποιημένα στα ράφια προϊόντα έχουν ημερομηνία λήξης… ‘  

Προχωράμε στο κεντρικό καλντερίμι. Φτάνουμε στην εκκλησιά του Αγίου Δημητρίου. Ανήκει, μας λέει, στην ενορία Καβακίου. Ευπρεπισμένη, φρεσκοβαμμένη, με έναν όμορφο κήπο μπροστά:’ αξίζουν πολλά μπράβο στους κατοίκους που τη φροντίζουν’ υπογραμμίζει.

Το καλντερίμι μας οδηγεί στις πάνω γειτονιές του Σαμακώβ :’ όταν είμασταν παιδιά από αυτό το μονοπάτι πηγαίναμε στα Μοναστήρια. Στο πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου, όταν ακόμη δεν είχαν όλοι αυτοκίνητα και δεν ήταν συχνές οι αστικές συγκοινωνίες , από εδώ ήταν ο πιο γρήγορος δρόμος. Άλλοι το είχαν τάμα να ανέβουν με τα πόδια ως εκεί.’

Μετά από πολλά…ζιγκ-ζαγκ φτάνουμε ως την τελευταία γειτονιά. Στεκόμαστε μπροστά στο Μπαλκόνι του ΠΑΚΕΘΡΑ. Κάπου εκεί τελειώνουν και τα σπίτια. Συνεχίζει ένας μικρός τσιμεντένιος δρόμος που καταλήγει τον ασφαλτόδρομο για τα Μοναστήρια:’ υπάρχουν πολλά μονοπάτια που παλιά τα χρησιμοποιούσαν για να ανέβουν στα μοναστήρια στη γιορτή της Παναγίας. Ολούθε τότε έβλεπες πάγκους με παιχνίδια και οτιδήποτε μπορείς να φανταστείς. Τώρα συναντάς πεζοπόρους, περιπατητές. Εδώ θα συναντήσει κανείς τις πιο ενδιαφέρουσες περιπατητικές επιλογές για αρχάριους και πιο έμπειρους . Το μονοπάτι που ενώνει το Σαμακώβ με την Παναγία Καλαμού , 2χλμ περίπου, τα μονοπάτια προς τη Θηλιά, το Πολυβολείο, τις κεραίες, τους κρουνούς…’

Στο γυρισμό, πριν φτάσουμε στη γέφυρα, κάνουμε μια στάση στο πανέμορφο παρεκκλήσι της Υπαπαντής του Κυρίου. Μια ακόμη αθέατη ομορφιά της Ξάνθης.

Πριν φύγουμε κάνουμε μια βόλτα και προς την άλλη πλευρά του Σαμακώβ, εκείνη που γειτνιάζει με τον οικισμό Γυμναστηρίου :’ Εδώ ήταν παλιά το γήπεδο του ΑΟΞ. Όταν έπαιζε η ομάδα, όλα τα μπαλκόνια ήταν γεμάτα με κόσμο και όλοι οι γύρω δρόμοι γεμάτοι με αυτοκίνητα…’, θυμάται.

Η διαδρομή μας έφτασε μέχρι την οδό Κατσώνη και το δρόμο που οδηγεί στα Κιμμέρια :’ αξίζει να το γνωρίσετε το Σαμακώβ. Έχει τη δική του ομορφιά. Μπείτε, ‘χαθείτε’ που λέει ο λόγος,  στα στενά και τις γειτονιές του. Να μια ωραία βόλτα όποια στιγμή της ημέρας θέλει κανείς να περάσει όμορφα…’, καταλήγει.

Ακούστε τον Δημήτρη Γκαγκαλίδη.