Του Θανάση Μουσόπουλου

  Οι φετινές καλοκαιρινές διακοπές μου στην Αβραμυλιά, θα μπορούσαν να ονομαστούν «αγγλικές», γιατί συνδυάστηκαν με το διάβασμα μυθιστορημάτων αγγλικής λογοτεχνίας. Πρώτα πρώτα εδώ ολοκλήρωσα την απόλαυση του θαυμάσιου βιβλίου του Σεμπάστιαν Φοκς «Ο Ήχος των Πουλιών». Αφού έγραψα ένα κείμενο για το βιβλίο αυτό, σκέφτηκα να συνεχίσω με την αγγλική λογοτεχνία και τα βιβλία που έχουμε στην εδώ βιβλιοθήκη. Με τη σειρά διάβασα τρία μυθιστορήματα που έγραψαν γυναίκες και κατά σύμπτωση έχουν σχέση με την εφηβική ηλικία. Είναι τα βιβλία:

Σου Τάουνσεντ «Ο Άντριαν Μολ και τα βάσανα της εφηβείας»

Σίλια Ρις «Η μικρή μάγισσα»

Ρόζαμουντ Πίλτσερ «Το έρημο σπίτι»

    Στο κείμενό μου αυτό θα πω λίγα λόγια για την κάθε συγγραφέα και για το περιεχόμενο του βιβλίου που διάβασα.

Σου Τάουνσεντ «Ο Άντριαν Μολ και τα βάσανα της εφηβείας»

Η Sue Townsend Σου Τάουνσεντ γεννήθηκε στο Λέστερ της Αγγλίας. Οι γονείς της ήταν οδηγοί λεωφορείου αλλά αγαπούσαν πολύ το διάβασμα. Όταν έγινε 15 ετών εγκατέλειψε το σχολείο («επειδή έτσι έκαναν όλοι», της λέει) κι εργάστηκε αλλάζοντας διάφορες δουλειές ως πωλήτρια, πλασιέ βιβλίων ακόμα και σε βενζινάδικο. Ωστόσο λάτρευε το διάβασμα κι έγραφε κρυφά χωρίς να δείχνει τα γραπτά της σε κανένα. «’Ηταν σαν να έκανα διπλή ζωή, να είχα το δικό μου κόσμο δραπετεύοντας στα βιβλία και γράφοντας κρυφά τη νύχτα», λέει τώρα η Τάουνσεντ. Το 1978 – μετά τη διάλυση του γάμου της – συνδέθηκε με την ομάδα θεατρικών συγγραφέων του Κέντρου Τεχνών Φοίνιξ στο Λέστερ και για πρώτη φορά παρουσίασε δημόσια τη δουλειά της. Τότε έγραψε το «Womberang» και κέρδισε την υποτροφία της Thames Television. Από τότε έγραψε πολλά θεατρικά έργα που ανεβάστηκαν σε διάφορα αγγλικά θέατρα ή έγιναν τηλεοπτικές παραγωγές. Η μεγάλη επιτυχία της ήρθε με «Το μυστικό ημερολόγιο του Άντριαν Μολ, ηλικίας 13 χρονών και ¾». Η γεμάτη γεγονότα ζωή του Άντριαν Μολ βασίζεται της προσωπικές της εμπειρίες από τη δική της εφηβεία, την έγγαμη ζωή και το διαζύγιό της. Η σειρά των «Ημερολογίων» της έγινε μπεστ σέλερ, μεταφράστηκε σε της γλώσσες και διασκευάστηκε για το θέατρο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Πέθανε το 2014.

  Το βιβλίο «Ο Άντριαν Μολ και τα βάσανα της εφηβείας» είναι μια συναρπαστική συνέχεια στο πολύ δημοφιλές «Μυστικό Ημερολόγιο του Άντριαν Μολ Ηλικίας 13 χρόνων και ¾».
«Η ζωή δεν είναι καθόλου αστεία για έναν διανοούμενο έφηβο. Για τον αναγνώστη της -της θα ξέρετε ήδη, αν φυσικά έχετε διαβάσει το πρώτο βιβλίο- είναι ξεκαρδιστική». (NEW STATESMAN)
«Ο Άντριαν... είναι απολαυστικός της πάντα. Η Τάουνσεντ έχει καταφέρει να δημιουργήσει έναν κόσμο που είναι γεμάτος θλίψη και καταστροφή, αλλά που ωστόσο μοιάζει ιλαρός μέσα από τα όλο και πιο τρομαγμένα μάτια του Άντριαν... Αν το πρώτο βιβλίο με της σκέψεις του νεαρού Μολ έχει ήδη καταταχθεί στα κλασικά έργα, τότε και το δεύτερο είναι αντάξιο για να σταθεί δίπλα του». (TIME OUT)

«Αστείο, συγκινητικό, μια πρόκληση στην ηθική των ενηλίκων». (SUNDAY EXRESS)

  Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε από τις εκδόσεις Άγρωστις, Σελίδες:254, μετάφραση: Μπονάτσου Ελένη, 1991.

  Είναι ένα έργο που εμείς οι ενήλικες ζούμε όλες τις πλευρές της ζωής και κυρίως των προβληματισμών ενός εφήβου που σταδιακά ενηλικιώνεται.

  Η συγγραφέας έγραψε στη συνέχεια και άλλα βιβλία, με την πορεία της ζωής  του Άντριαν – δεν τα διάβασα. Έχω την αίσθηση τις ότι περισσότερο συγκίνησαν τα δύο πρώτα.

Σίλια Ρις «Η μικρή μάγισσα»

    Το βιβλίο «Η μικρή μάγισσα» της Σίλια Ρις δημοσιεύθηκε το 2000, ενώ στη γλώσσα μας κυκλοφόρησε το 2001 από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, σελίδες 224, σε μετάφραση της Πόπης Εμμανουηλίδου.

  Τις διαβάζουμε στις παρουσιάσεις του βιβλίου: «Δυνατό μυθιστόρημα, γεμάτο μαγεία και συγκίνηση, που διαδραματίζεται τον 17ο αιώνα και περιγράφει το συναρπαστικό ταξίδι μιας τις γυναίκας τις την ανεξαρτησία και τη χειραφέτηση. Η μικρή μάγισσα έχει βραβευτεί στη Γαλλία με το Prix Sorcieres».

   H Celia Rees  Σίλια Ρις γεννήθηκε το 1949 και μεγάλωσε στο Solihull, στο West Midlands τις Βρετανίας. Σπούδασε ιστορία και πολιτικές επιστήμες. Δούλεψε ως δασκάλα. Άρχισε να γράφει για να ικανοποιήσει τις μαθητές τις που ήθελαν να ακούν ιστορίες τρόμου, περιπέτειας και μυστηρίου. Το πρώτο τις βιβλίο για παιδιά και εφήβους, «Every Step You Take», εκδόθηκε το 1993. Σήμερα θεωρείται από τις σημαντικότερες διεθνώς Βρετανίδες συγγραφείς εφηβικής λογοτεχνίας με περισσότερα από 24 βιβλία στο ενεργητικό τις. Τα βιβλία τις έχουν μεταφραστεί σε τις γλώσσες σε όλο τον κόσμο.

   Η ιστορία του μυθιστορήματος είναι άκρως συναρπαστική.
H Mαίρη, η μικρή μάγισσα, φυγαδεύεται από την Αγγλία μετά την καταδίκη τις γιαγιάς τις για μαγεία και τη θανάτωσή τις στην πυρά. Φαίνεται ότι οι αντιλήψεις του Παλιού Κόσμου δεν είναι εύκολο να αλλάξουν. Η νεαρή κοπέλα είναι τις αποφασισμένη να παλέψει και να καθορίσει μόνη τις την ταυτότητά τις. Τη συναρπαστική ιστορία τις καταγράφει και κρύβει τις σελίδες του ημερολογίου τις.

  Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε:

«Αυτό το «μαγικό», δυνατό και συγκινητικό μυθιστόρημα, με φόντο τον 17ο αιώνα, παρουσιάζει καταστάσεις που θα βρουν απήχηση τις σύγχρονους αναγνώστες και θα κινήσουν το ενδιαφέρον τις. Καταστάσεις που αφορούν την ανεξαρτησία, την απελευθέρωση και την εξουσία, μέσα από τη συναρπαστική ιστορία τις Μαίρης, μιας κοπέλας που είναι αποφασισμένη να μην επιτρέψει στην κοινωνία να ορίσει για λογαριασμό τις την ταυτότητά της».

  Και το βιβλίο αυτό έχει τη μορφή ημερολογίου. Στην εφημερίδα The Guardian διαβάζουμε:

«Το βιβλίο της Ρις έχει έξυπνη δομή και διαθέτει φαντασία και σασπένς, ενώ ταυτόχρονα αποδίδει πολύ πειστικά την ψυχολογία και τις συνθήκες που οδήγησαν στο κυνήγι των μαγισσών».

Ρόζαμουντ Πίλτσερ «Το έρημο σπίτι»

   Σκέφτομαι πόσοι και πόσες συγγραφείς δημιουργούν στον Πλανήτη. Μια ιστορία της λογοτεχνίας του 20ου αιώνα, θα ήταν μπορετό να τους περιλάβει όλους. Κλείνοντας  το κείμενό μου αυτό παρουσιάζω την Rosamunde Pilcher, που δεν την γνώριζα. Διαβάζω όμως ότι η Ρόζαμουντ Πίλτσερ, με είκοσι οχτώ μυθιστορήματα στο ενεργητικό της, ανήκει στις δημοφιλέστερες συγγραφείς της εποχής μας. Τα έργα της έχουν βραβευτεί, έχουν μεταφερθεί στην τηλεόραση και έχουν διαβαστεί από εκατομμύρια αναγνώστες. Το 2002 χρίστηκε αξιωματικός του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, θα δούμε γιατί.

   Γεννήθηκε στην Κορνουάλη το 1924, µε πατρικό όνοµα Ρόζαµουντ Σκοτ. Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου υπηρέτησε στο γυναικείο σώµα του Βρετανικού Ναυτικού (1943-1946). Άρχισε να γράφει από νεαρή ηλικία και δηµοσίευσε το πρώτο της διήγηµα σε ηλικία 18 χρόνων.

Έγραψε κυρίως µυθιστορήµατα, καθώς επίσης διηγήµατα και θεατρικά έργα. Μάλιστα, δηµοσίευσε και δέκα µυθιστορήµατα, µεταξύ 1949-1963, µε το ψευδώνυµο «Τζέιν Φρέιζερ». Αλλά ήταν η πρωτοφανής επιτυχία του µυθιστορήµατος «Ψάχνοντας για κοχύλια» (1988) που θα την έκανε γνωστή ως µία από τις πιο πολυδιαβασµένες µυθιστοριογράφους της σύγχρονης εποχής.

Το βιβλίο πούλησε 5 εκατοµµύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσµο. Σηµαντική επιτυχία είχαν και τα µυθιστορήµατα «Σεπτέµβρης», «Ο γυρισµός», «Στον αστερισµό των διδύµων», «Το έρηµο σπίτι», «Το τέλος του καλοκαιριού», «Η άλλη όψη», «Το γαλάζιο δωµάτιο», «Χιόνι τον Απρίλη», «Φωνές το καλοκαίρι». Στα ελληνικά τα βιβλία της κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ωκεανίδα. Μετά το µυθιστόρηµα «Χειµερινό ηλιοστάσιο», που εκδόθηκε στην Αγγλία το 2000, σταµάτησε να γράφει λόγω ηλικίας. Πέθανε στις 6 Φεβρουαρίου 2019.

  «Το έρηµο σπίτι»  “The empty house” κυκλοφόρησε πριν από πενήντα χρόνια, το 1973, ενώ στα ελληνικά εκδόθηκε το 2000 από την Ωκεανίδα, σε μετάφραση Μπελίκα Κουμπαρέλη.

  Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε:

«Το κρυφό όνειρο της Βιρτζίνια ήταν να της δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία - να ξαναβρεί τον νεανικό της έρωτα που γνώρισε και έχασε το καλοκαίρι των είκοσι χρόνων της. Από τότε η ζωή δίδαξε πολλά: τι θα πει να παντρεύεσαι τον αριστοκράτη που σου διάλεξε η μητέρα σου, τι θα πει να κινδυνεύεις τελικά να χάσεις ακόμη και τα παιδιά σου. Τώρα η Βιρζίνια έχει ξαναγυρίσει στο μαγευτικό χωριουδάκι της νιότης της για να ξαναρχίσει τη ζωή της από την αρχή και να ανακαλύψει αν το έρημο σπίτι, όπου εγκαταστάθηκε με τα παιδιά της, θα μπορούσε να γεμίσει με αγάπη».

  Το βιβλίο της Πίλτσερ είναι μια αισιόδοξη (δεύτερη) ματιά της εφηβικής ηλικίας. Ό,τι δεν καταφέραμε στην εφηβεία, μπορούμε να το ξαναπαλέψουμε και θα το κατακτήσουμε.

  Δεν είμαστε μόνοι μας σε τούτον τον αγώνα, υπάρχουν και οι άλλοι. Σιμά στη Βιρτζίνια υπάρχει και ο Γιούστας.

    Μου έκαναν τρομερή εντύπωση τα τρία αυτά βιβλία, καθώς το ένα συνέχιζε το προηγούμενο. Κλείνοντας θα παραθέσω σε μετάφραση του Παύλου Νιρβάνα (1923) ένα απόσπασμα από την Απολογία του Σωκράτους, του Πλάτωνα (41-42):

«Ωστόσο τους παρακαλώ ένα πράγμα: Τα παιδιά μου, όταν γίνουν έφηβοι, να τα τιμωρήσετε, ω άνδρες Αθηναίοι, και να τα τυραννήσετε με τον ίδιο τρόπο που σας τυράννησα εγώ, αν σας φανούν πως φροντίζουν για χρήματα ή γι᾽ άλλο τίποτε περισσότερο από την αρετή, και, αν νομίζουν πως είναι κάτι χωρίς να είναι, να τα περιγελάσετε όπως σας περιγέλασα εγώ, πως δεν επιμελούνται εκείνα που πρέπει και νομίζουν πως είναι κάτι χωρίς να είναι άξιοι για τίποτε. Και αν τα κάμετε αυτά, δίκαια θα τα κάμετε και για μένα και για τα παιδιά μου».

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΒΡΑΜΥΛΙΑ, ΙΟΥΛΙΟΣ 2023