Ακολούθησε συζήτηση του κ. Δένδια με τη δημοσιογράφο Αμαλία Κάτζου.
Το κείμενο της συζήτησης:
ΑΜΑΛΙΑ ΚΑΤΖΟΥ
Λοιπόν θα έχουμε μία σύντομη συζήτηση φυσικά πάνω στο θέμα του συνεδρίου του site του CNN GREECE με τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας, που είπε πολλά και ενδιαφέροντα στην ομιλία του, κρατάω δύο-τρία σημεία για να τα γράψω μετά. Είπατε πάντως κάποια πολύ χαρακτηριστικά και με μηνύματα σε διάφορες πλευρές. Λοιπόν, η στροφή των Ενόπλων Δυνάμεων προς τις νέες τεχνολογίες είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της μεταρρύθμισης «Ατζέντα 2030», που υλοποιείται στις Ένοπλες Δυνάμεις. Ένα χρόνο μετά τη σύσταση του Ελληνικού Κέντρου Ανάπτυξης Καινοτομίας ποιο είναι το αποτύπωμά του;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Το αποτύπωμά του νομίζω ότι θα πρέπει να το δούμε σε δύο επίπεδα. Το πρώτο, το πρακτικό που εκφράζεται με αριθμούς. Τα προγράμματα που ήδη έχει προκηρύξει και τα έντεκα ακόμα που πρόκειται να προκηρύξει, μέχρι το τέλος του χρόνου. Ποια είναι η διαφορά όμως; Γιατί εδώ θέλω σας παρακαλώ να το σημειώσετε, εσείς είσαστε ένα εξειδικευμένο ακροατήριο. Το ΕΛΚΑΚ δεν προκηρύσσει διαγωνισμούς για την αγορά προϊόντων. Στην πραγματικότητα το ΕΛΚΑΚ προκηρύσσει ερωτήσεις προς ένα οικοσύστημα. Η Διεύθυνση Καινοτομίας των Ενόπλων Δυνάμεων διατυπώνει το ερώτημα στο ΕΛΚΑΚ και το ΕΛΚΑΚ συνομιλώντας με το οικοσύστημα, ρωτάει ποια λύση μπορεί να βρεθεί. Δεν είναι σαν τη λογική «κάνω ένα διαγωνισμό, αγοράζω ένα αεροπλάνο, κάνω ένα διαγωνισμό, αγοράζω μια πυραυλάκατο». Είναι «διατυπώνω ένα ερώτημα και περιμένω να μου δοθεί μια απάντηση προηγμένης τεχνολογίας». Αυτό δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα στο δικό μας τρόπο αντίληψης, αυτή είναι η πολύ μεγάλη καινοτομία που εισφέρει το ΕΛΚΑΚ.
Κι επίσης φέρνει σε επαφή τις Ένοπλες Δυνάμεις, και με συγχωρείτε που πλατειάζω λίγο, αλλά είναι πολύ σημαντικό να γίνει κατανοητό αυτό, με όλα τα ερευνητικά εργαστήρια, είτε των Ενόπλων Δυνάμεων είτε πέραν των Ενόπλων Δυνάμεων με τα ερευνητικά κέντρα. Δηλαδή, οι Έλληνες που έχουν δυνατότητες, που έχουν ιδέες μπορούν να τις προσφέρουν και αυτές οι ιδέες τους, επίσης, να μπορέσουν να βρουν μέρος στο οποίο να μπορούν να ελεγχθούν, να δοκιμαστούν.
Ας υποθέσουμε ότι, μην πάμε μακριά, πριν από 24 μήνες μία εξαιρετική μικρή ελληνική επιχείρηση, από παιδιά 24-25 χρονών, είχαν μία πρωτοποριακή ιδέα για ένα drone. Σας το λέω με ένα παράδειγμα για να γίνει κατανοητό. Καταρχήν, χρειαζόντουσαν κάποια χρήματα για να φτιάξουν αυτό το drone. Αν πήγαιναν στο περιφερειακό υποκατάστημα μίας τράπεζας και έμπαιναν και ζήταγαν από τον Διευθυντή δάνειο για να φτιάξουν ένα drone χωρίς ασφάλεια, βεβαίως το πιθανότερο θα τα πέταγε απλώς έξω αυτά τα παιδιά.
Ας υποθέσουμε, όμως, ότι αυτά τα παιδιά κατάφερναν και έβρισκαν τα χρήματα για να το κάνουν αυτό, και το έφτιαχναν, πού θα το δοκίμαζαν; Πού θα μπορούσαν να δοκιμάσουν ένα drone το οποίο να εξαπολύσει όπλο εναντίον στόχου χωρίς να συλληφθούν από την Αστυνομία το επόμενο λεπτό; Σε ποιο αδειοδοτικό πλαίσιο θα μπορούσαν να το δοκιμάσουν; Δεν υπήρχε. Το ΕΛΚΑΚ, λοιπόν, δίνει απαντήσεις σε κάτι το οποίο ήταν απίστευτα προφανές, αλλά επίσης και απίστευτα αδιαφανές γιατί δεν το κάναμε. Αυτό κάνει το ΕΛΚΑΚ.
Και αν δούμε στο βάθος του χρόνου, του ορατού χρόνου – λυπάμαι αλλά μερικά είναι απόρρητα και δεν δικαιούμαι να τα πω δημοσίως – τι είναι σε αυτό τον αγωγό, στο pipeline της δημιουργίας, οι Έλληνες θα εκπλαγούν για τις υπαρκτές δυνατότητες των νέων μυαλών της Πατρίδας μας.
ΑΜΑΛΙΑ ΚΑΤΖΟΥ:
Μάλιστα, πολύ ενδιαφέρον. Κύριε Υπουργέ, μπορούμε να μιλάμε για τη δημιουργία ενός οικοσυστήματος αμυντικής καινοτομίας στη χώρα μας, στην Ελλάδα;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Βέβαια μπορούμε. Κατ’ αρχάς η αγορά δεν είναι οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Υπάρχει η αγγλοσαξονική έκφραση “the sky is the limit”.
Yπάρχει ορατό παράδειγμα δίπλα μας. Υπάρχει άλλη χώρα δίπλα μας η οποία μέχρι το 1973 πολέμησε είτε με γαλλικά είτε με αμερικανικά εισαγόμενα όπλα. Αυτό οδήγησε στην ανάγκη να δημιουργήσει καινοτομία. Και αυτή η καινοτομία να κάνει το Ισραήλ, γιατί για αυτό μιλάω, μία από τις μεγαλύτερες χώρες, κατά κεφαλήν τη μεγαλύτερη στον πλανήτη, εξαγωγής προϊόντων προηγμένης τεχνολογίας και για αμυντική χρήση. Γιατί το Ισραήλ να έχει 400 δισεκατομμύρια ΑΕΠ, 370 κάτι για να είμαστε ακριβείς, και η Ελλάδα να έχει 220; 230; Γιατί; Λάβετε υπόψη ότι ο τουρισμός μας είναι κατά πολύ ισχυρότερος. Αν αφαιρέσετε και τον τουρισμό μας, λοιπόν, μερικά δισεκατομμύρια, γιατί δεν μπορούμε εμείς να φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο;
Άρα έχουμε δύο πράγματα. Πρώτον, τις δικές μας ανάγκες και δεύτερον, τη διεθνή αγορά. Και τα δυο μπορούμε να τα καλύψουμε.
Και να πω και κάτι άλλο το οποίο δεν συνιστά κινδυνολογία. Σας παρακαλώ, κοιτάξτε τις ετήσιες δαπάνες της γειτονικής χώρας που είχε εκφράσει απειλή κατά της Ελλάδας. Και το λέω ξεκάθαρα, διότι η απειλή είναι καταγεγραμμένη. Δεν κινδυνολογεί κανείς. Υπάρχει αυτό το οποίο είναι casus belli, αιτία πολέμου εναντίον μας αν ασκήσουμε νόμιμα δικαιώματά μας. Υπάρχει, λοιπόν, μια χώρα που έχει εκδώσει εναντίον μας, και είναι η μόνη περίπτωση παγκοσμίως, δεν υπάρχει άλλη στον πλανήτη αυτόν, να έχει εκδώσει κατά χώρας απειλή πολέμου.
Η χώρα αυτή χαλάει κατ’ έτος για εξοπλισμούς άνω των 25 δισ. Εάν εμείς δεν μοχλεύσουμε τις δυνατότητες μας ώστε να έχουν πολλαπλάσιο αποτέλεσμα, εμείς χαλάμε το 1/10, χωρίς τη μόχλευση, λοιπόν, δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε. Και ποια είναι η μόχλευση; Η μόχλευση είναι η καινοτομία. Η μόχλευση είναι το μυαλό των νέων Ελλήνων. Σε αυτό βασιζόμαστε.
Ούτως ή άλλως πάντοτε, ιστορικά, κάθε χώρα και ιδίως η Ελλάδα πού βασίστηκε; Στον μυαλό των ανθρώπων της. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε και να το βάλουμε μέσα σε κανόνες και να το χρηματοδοτήσουμε και να το αναπτύξουμε.
ΑΜΑΛΙΑ ΚΑΤΖΟΥ:
Εγώ έχω ένα ερώτημα ακόμα, γιατί ακούω πολύ συχνά μια κριτική από την πλευρά της Αντιπολίτευσης, ότι εντάξει, δίνουμε πάρα πολλά χρήματα στους εξοπλισμούς, αλλά η ελληνική αμυντική βιομηχανία πού βρίσκεται και αν έχει θέση. Και εκτιμάτε ότι θα είναι σε θέση οι Ένοπλες Δυνάμεις να μην αγοράζουν μόνο από το ξένο «ράφι», στο πλαίσιο αυτής της κριτικής που ασκείται στην Κυβέρνηση, αλλά θα χρησιμοποιούν προϊόντα αμυντικής τεχνολογίας κατασκευασμένα στην Ελλάδα;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Να είμαστε πάλι ειλικρινείς. Εγώ και στα δυο Υπουργεία που υπηρέτησα δεν κατανάλωσα τον χρόνο μου και τον χρόνο των Ελλήνων πολιτών στο να κάνω κριτική στο παρελθόν. Δεν βοηθάει. Όλοι ξέρουμε τι έχει συμβεί. Το να λέει κανείς ότι κάποτε η ελληνική αμυντική βιομηχανία ήτανε στον «ουρανό» και τώρα δεν είναι, νομίζω συνιστά περιττή διατύπωση. Γιατί; Το είπα προηγουμένως.
Ποιος είναι ο στόχος; Ο στόχος δεν είναι ένα κρατικοδίαιτο μοντέλο στο οποίο ο μόνος σου πελάτης θα είναι οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας, υπό συνθήκες μάλιστα – είναι καθαρό, το ξέρουμε, έτσι; Δυο συνάδελφοι μου Υπουργοί έχουν οδηγηθεί στη φυλακή για αυτό στο παρελθόν – υπό συνθήκες αδιαφάνειας.
Δεν πάμε να κάνουμε αυτό το πράγμα. Πάμε να κάνουμε ένα καθαρό, απολύτως καθαρό, διαυγές μοντέλο παραγωγής καινοτομίας. Από ελληνικές επιχειρήσεις που μπορούν να σταθούν στο εσωτερικό αλλά κρίνονται από το αν μπορούν να σταθούν στο εξωτερικό. Εκεί είναι το κριτήριο.
Αν μπορείς, με όρους ανταγωνισμού, να σταθείς ίσος προς ίσον και να κάνεις εξαγωγές. Και μάλιστα πάμε ένα βήμα παραπάνω; Σε προϊόντα διπλής χρήσης. Αυτό θα κρίνει την επιτυχία ή την αποτυχία του εγχειρήματος.
Εγώ όμως θέλω να σας πω ότι είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι θα πετύχει, διότι το είπα πάλι προηγουμένως, υπάρχουν όλες οι παράμετροι.
Το μόνο που δεν μπορεί να αποτυπωθεί ποσοτικά, να ποσοτικοποιηθεί, είναι το ανθρώπινο κεφάλαιο και η πολιτική βούληση. Για το δεύτερο μπορώ απολύτως να σας διαβεβαιώσω, διότι αφορά στην πραγματικότητα την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου και την Κυβέρνηση.
Για το πρώτο νομίζω ότι ο καθένας έχει σαφή αντίληψη του τι εξαιρετικά μυαλά υπάρχουν στην Ελλάδα και αν δεν την έχει καθαρά, σας παρακαλώ, πηγαίνετε σε ένα ερευνητικό εργαστήριο, ας πούμε των Ηνωμένων Πολιτειών, πηγαίνετε στο MIT LAB που κάνει όλες τις έρευνες για το Αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό.
Τρεις καθηγητές είναι Έλληνες, Έλληνες. Οι δύο είναι γεννημένοι στην Ελλάδα, όχι Ελληνοαμερικανοί, γεννημένοι εδώ, απόφοιτοι του ελληνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου ο ένας νομίζω και ο δεύτερος της Θεσσαλονίκης. Αυτά τα μυαλά δεν θα μπορούσαν να ανθίσουν και στην Ελλάδα;
Επιμέλεια: Τηλέμαχος Αρναούτογλου