«106  χρόνια ελεύθερη Ξάνθη»

Σύντομο Χρονικό της 4ης Οκτωβρίου 1919

Τιμούμε σήμερα με ευλάβεια, συγκίνηση και περηφάνια τα 106 χρόνια από την ενσωμάτωση της πόλης μας στον εθνικό κορμό, 106 χρόνια ελευθερίας.

Μετά από 5,5 αιώνες Οθωμανικής κυριαρχίας, που έληξε στις 25 Οκτωβρίου του 1912,  και 7 σχεδόν χρόνια σκληρής βουλγαρικής κατοχής, στις 4 Οκτωβρίου του 1919 η 9η ελληνική μεραρχία υπό τον Γεώργιο Λεοναρδόπουλο πήρε εντολή από τους Συμμάχους-νικητές του 1ο Παγκοσμίου πολέμου να εισέλθει στην πόλη της Ξάνθης. 

Μέρα χαράς και λύτρωσης ξημέρωσε για τους βασανισμένους  και πολύπαθους κατοίκους της περιοχής, χριστιανούς και μουσουλμάνους, που, σύμφωνα με μαρτυρίες, υποδέχθηκαν τα ελληνικά στρατεύματα με δάκρυα χαράς. Πώς άλλωστε θα μπορούσαν να πράξουν διαφορετικά; Οι Βούλγαροι, επιδιώκοντας την πραγμάτωση του εθνικού τους ονείρου, τη δημιουργία της Μεγάλης Βουλγαρίας,  και σύμφωνα με τη  συνθήκη του Βουκουρεστίου,  που τερμάτισε τους βαλκανικούς πολέμους, είχαν θέσει υπό τον έλεγχό τους την περιοχή από το 1912, αντικαθιστώντας τους Τούρκους. Οι Βούλγαροι όμως αποδείχθηκαν ένας  πολύ σκληρός κατακτητής, αποφασισμένος να επιβάλλει τον απόλυτο έλεγχο  στον τόπο αυτό. Στόχος τους ο εκβουλγαρισμός, που μεταφράζεται σε σχέδιο εξόντωσης των κατοίκων που δεν υποκύπτουν στις επιθυμίες τους.  Οι ίδιοι άλλωστε έλεγαν «Διά τους Έλληνες δεν υπάρχει τόπος εις την Θράκην». Για σχεδόν 7 χρόνια, λεηλατούν περιουσίες, πυρπολούν κατοικίες, δολοφονούν,  εξολοθρεύουν, επιβάλουν τη γλώσσα τους, καταστρέφουν σχολεία και εκκλησίες, λεηλατούν μοναστήρια, καίνε βιβλία και έγγραφα που αποδεικνύουν την ελληνικότητα της περιοχής.. Μεταχειρίζονται κάθε μέσο για να ισχυροποιήσουν τη θέση τους δημιουργώντας τετελεσμένα. Μεγάλος αριθμός Ελλήνων αναζητά λύτρωση στην ελεύθερη Ελλάδα και Βούλγαροι έποικοι εγκαθίστανται στην περιοχή.

Το τέλος του 1ου Παγκοσμίου πολέμου, βρίσκει τη Βουλγαρία στο πλευρό των ηττημένων και την Ελλάδα στο πλευρό των νικητών. Στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι ο Βενιζέλος δίνει μάχη απέναντι στις  προτάσεις των συμμάχων για δημιουργία αυτόνομου κράτους στη Θράκη ή για διαμοιρασμό της περιοχής ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία και αποσπά εντολή εκκένωσης της Θράκης από τα βουλγαρικά στρατεύματα.  Όταν ο Γάλλος στρατηγός Ντ’ Εσπερέ ενημέρωσε τον Αρχιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο ότι οι σύμμαχοι αποφάσισαν να επιτρέψουν  στην Ελλάδα να καταλάβει την Ξάνθη, εκείνος είπε στους στρατιώτες της 9ης Μεραρχίας: «Σε σάς έλαχε η τύχη να μεταβήτε και να αποδώσετε την ελευθερίαν εις την Ξάνθη της πολυαγαπημένης μας Θράκης». Το πρωί της 4ης Οκτωβρίου, στις 10.30 τα ελληνικά στρατεύματα εισήλθαν πανηγυρικά στην πόλη της Ξάνθης.

Η 4η Οκτωβρίου του 1919 σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την πόλη μας και την ευρύτερη περιοχή. Μία εποχή ελευθερίας, προόδου, σεβασμού του διαφορετικού, συνεργασίας και συναδέλφωσης ανθρώπων διαφορετικής καταγωγής, θρησκείας, γλώσσας, ηθών και εθίμων. Ένας τέτοιος τόπος είναι η Ξάνθη, ένας τόπος που κάνει πράξη και διδάσκει την ειρηνική συνύπαρξη. 

Η σημερινή ημέρα είναι μέρα γιορτής για τους Ξανθιώτες. Μόνο; Αλίμονο αν είναι μόνο αυτό. Κάθε τέτοια επέτειος είναι και μέρα μνήμης και τιμής των ανθρώπων που μας οδήγησαν με τους αγώνες και τις θυσίες τους στην ελευθερία. Αλλά είναι και μέρα αναστοχασμού και συνειδητοποίησης της ευθύνης που βαραίνει στις πλάτες μας ότι, για  να διατηρήσουμε την ελευθερία που μας παρέδωσαν οι προγονοί μας, για να φανούμε  αντάξιοί τους,  έχουμε χρέος να «είμαστε εις το εμείς και όχι εις το εγώ», και ο καθένας από εμάς οφείλει «να πράττει το έργο που του έχει ανατεθεί» με στόχο το κοινό καλό, την πρόοδο και την ευτυχία όλων. Ως Ξανθιώτες, ως Έλληνες, σεβόμενοι τα αγαθά που κληρονομήσαμε από τους ένδοξους προγόνους μας, ας πορευτούμε με περηφάνια, ομόνοια και πίστη ότι αυτή την πολυβασανισμένη, όμορφη, φωτεινή,  πατρίδα την έχουμε όλοι μαζί.

Χρόνια πολλά και πάντα ελεύθερα!

Ευθυμίου Παρασκευή

Φιλόλογος
MA στην Ιστορία

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ 106ης ΕΠΕΤΕΙΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ

ΓΕΝΙΚΑ

► Σημαιοστολισμός / Φωταγώγηση

Κήρυξη τριήμερου γενικού σημαιοστολισμού της πόλης, από τις 8 το πρωί της 2ας Οκτωβρίου μέχρι τη δύση του ηλίου της 4ης Οκτωβρίου. Φωταγώγηση Δημόσιων, Δημοτικών και Περιφερειακών καταστημάτων, καθώς και των καταστημάτων των Ν.Π.Δ.Δ. και των Τραπεζών κατά τις βραδινές ώρες της 3ης μέχρι τις πρωινές ώρες της επομένης της 4ης Οκτωβρίου. 
 

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 3/10/ 2025

► Ώρα 10:00 / Ομιλίες για την επέτειο της απελευθέρωσης,  στα σχολεία όλων των βαθμίδων.

► Ώρα 11:00 / Ηρώο / Μνημόσυνο / Κατάθεση στεφάνων

Επιμνημόσυνη δέηση στο Ηρώο Ξάνθης και κατάθεση στεφάνων από σχολεία, προσκόπους, οδηγούς και αντιπροσωπείες όλων των Οργανώσεων, προέδρους Δ.Σ. ΝΠΔΔ, προέδρους Οργανώσεων, Σωματείων, Συλλόγων και Ιδρυμάτων, προϊσταμένους  Δημοσίων Υπηρεσιών και ΝΠΔΔ. Τιμές θα αποδώσει η φιλαρμονική του Δήμου Ξάνθης. 

► Ώρα  11:45 / «Στα βήματα της Απελευθέρωσης» 

Σε ανάμνηση της ημέρας απελευθέρωσης πραγματοποιείται συμβολική πορεία πανηγυρικής πομπής, σε τμήμα από το δρομολόγιο του στρατού που απελευθέρωσε την Ξάνθη.

Αφετηρία : πλατεία Δικαστηρίων

1η στάση / Ι.Ν. της Tου Θεού Σοφίας : επίδοση 1ης σημαίας απελευθέρωσης στον εκπρόσωπο του Μητροπολίτη

2η στάση / Λέσχη Αξιωματικών : επίδοση 2ης σημαίας απελευθέρωσης στον εκπρόσωπο του Δ΄ Σ.Σ.

3η στάση / Ρολόι Ξάνθης : επίδοση 3ης  σημαίας απελευθέρωσης στον Δήμαρχο και ανύψωση στον ιστό του πύργου του Ρολογιού Ξάνθης, ως αναπαράσταση του συμβάντος από τον εύζωνα στρατιώτη της 9ης Μεραρχίας την ημέρα της απελευθέρωσης.

Τιμές θα αποδώσει το Τμήμα Απόδοσης Τιμών του Δ΄ Σ.Σ.

► Ώρα 12:30 Πλατεία Δημοκρατίας (Κεντρική πλατεία)

Μουσική εκδήλωση με τη Μπάντα του Δ΄ΣΣ

► Ώρα 18:30 / Πλατεία Δημοκρατίας(Κεντρική πλατεία)  

Υποδοχή Ιεράς Εικόνας Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας 

Τιμές θα αποδώσει το τμήμα απόδοσης τιμών του Δ΄ Σώματος Στρατού και η Φιλαρμονική του Δήμου Ξάνθης. 

► Ώρα 19:00 / Ι. Ν. της Του Θεού Σοφίας / Εσπερινός

Πανηγυρικός Εσπερινός στον Ιερό Ναό της Του Θεού Σοφίας, προεξάρχοντος του 

Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Ξάνθης και Περιθεωρίου, κ.κ. Παντελεήμονος, του

Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ. Παντελεήμονος και του 

Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Πολυστύλου κ.κ.Σωφρονίου 

ΣΑΒΒΑΤΟ 4/10/2025

► Ώρα 08:00 / τελετή Έπαρσης της Ελληνικής σημαίας 

Έπαρση σημαίας στο μνημείο: «Πύργος του Ρολογιού» της Πλατείας Δημοκρατίας από τον Δήμαρχο της πόλης.

Τιμές θα  αποδώσει τμήμα Στρατού και η Φιλαρμονική του Δ’ Σ.Σ. 

Ανάκρουση εμβατηρίων από τη Στρατιωτική Μουσική του Δ΄Σ.Σ. (διάρκεια 5΄)

► Ώρα 9.00-10.00 

Η Φιλαρμονική του Δήμου Ξάνθης θα παιανίζει Θούριους και Εμβατήρια σε κεντρικές οδούς της πόλης.

►Ώρα 10.15 / Άφιξη του εκπροσώπου της Ελληνικής Κυβέρνησης στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Του Τιμίου Προδρόμου Ξάνθης.

► Ώρα 10:30 / Πανηγυρικές Κωδωνοκρουσίες

Ταυτόχρονες κωδωνοκρουσίες από όλους τους Ιερούς Ναούς της Ξάνθης 

► Ώρα 10:30 / Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Του Τιμίου Προδρόμου

Επίσημη δοξολογία για την απελευθέρωση της Ξάνθης, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Πολιούχου της Ξάνθης, Τιμίου Προδρόμου, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Ξάνθης και Περιθεωρίου, κ.κ. Παντελεήμονος,  του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ. Παντελεήμονος και του  Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Πολυστύλου κ.κ.Σωφρονίου, παρουσία εκπροσώπου της Κυβέρνησης, με τη συμμετοχή της Πολιτειακής, Πολιτικής, Στρατιωτικής ηγεσίας και των Αρχών της πόλης.

Εκφώνηση πανηγυρικού από την κα Παρασκευή Ευθυμίου, Φιλόλογο, MA στην Ιστορία.

► Ώρα 11:00 / κεντρικό Δημαρχείο Ξάνθης / Δεξίωση

► Ώρα 11:45 / Μνημόσυνο / Κατάθεση στεφάνων

Επιμνημόσυνη δέηση στο Ηρώο της πόλης προεξάρχοντος του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Ξάνθης και Περιθεωρίου, κ.κ. Παντελεήμονος, του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ. Παντελεήμονος και του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Πολυστύλου κ.κ.Σωφρονίου 

Κατάθεση Στεφάνων από τον εκπρόσωπο της Κυβέρνησης, τον Δήμαρχο Ξάνθης, τους βουλευτές, τον Περιφερειάρχη ΑΜΘ, τον Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακ.-Θράκης, τον Στρατηγό Διοικητή Δ΄ΣΣ, τον πρύτανη του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου, την Αντιπεριφερειάρχη ΠΕ Ξάνθης, την επικεφαλής της Υπηρεσίας Πολιτικών Υποθέσεων ΥΠΕΞ,  τον Αστυνομικό Δ/ντή, τον διοικητή του Λιμεναρχείου Πόρτο Λάγους, τον Διοικητή της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, εκπροσώπους πολιτικών κομμάτων, τον Περιφερειακό Έφορο Προσκόπων και Οδηγών με στολή, την Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών, την  Ένωση Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας, το Σύνδεσμο Εφέδρων Αξιωματικών,  το Σύνδεσμο Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου, εκπροσώπους της Εθνικής αντίστασης, εκπροσώπους εφεδροπολεμιστικών οργανώσεων, τον Ε.Ε.Σ. Παράρτημα Ξάνθης, καθώς και από όποιον εκπρόσωπο Νομικού Προσώπου επιθυμεί να τιμήσει την εκδήλωση, ενημερώνοντας έγκαιρα την υπηρεσία μας. Τιμές θα αποδώσει το τμήμα απόδοσης τιμών Δ΄ Σώματος Στρατού.

► Ώρα 12:15  / Παρέλαση  Στρατιωτική και μαθητική παρέλαση με τη συμμετοχή των πολιτιστικών και εθελοντικών Οργανώσεων και Συλλόγων

Παρέλαση Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου, Λαογραφικών Συλλόγων, εθελοντριών Αδελφών Ε.Ε. Σταυρού, μαθητών Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, προσκόπων, οδηγών, Στρατού, μπροστά από τους επισήμους στην Πλατεία Ελευθερίας.

▪ Υπεύθυνος πολιτικής παρέλασης: κ. Κοντογιάννης Κων/νος, Εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής

▪ Υπεύθυνος στρατιωτικής παρέλασης: εκπρόσωπος Δ΄Σ.Σ.

► Μετά το πέρας της Παρέλασης θα παρουσιαστούν στην Πλατεία Δημοκρατίας (Μνημείο: Ρολόι), από την Φιλαρμονική Εταιρία Αγίου Ματθαίου Κέρκυρας τα ιστορικά όργανα της Φ.Ε.Α.Μ.«ΛΟΡΕΝΤΖΟΣ ΜΑΒΙΛΗΣ 1965»

► Ώρα 18:00 /Πλατεία Δημοκρατίας(Κεντρική πλατεία) / Τελετή Υποστολής σημαίας

Υποστολή σημαίας. Τιμές θα αποδώσει στρατιωτικό άγημα και η Φιλαρμονική του Δ’  Σ.Σ.

► Ώρα 20:30/Πλατεία Δημοκρατίας(Κεντρική πλατεία) /Συναυλία της Φιλαρμονικής Εταιρίας Αγίου Ματθαίου -Κέρκυρας «ΛΟΡΕΝΤΖΟΣ ΜΑΒΙΛΗΣ 1965» με τη συμμετοχή της Φιλαρμονικής του Δήμου Ξάνθης.

(Σε περίπτωση κακοκαιρίας η εκδήλωση θα γίνει στο Δημοτικό Αμφιθέατρο)