Στην Παγκόσμια ημέρα θεάτρου αφιερωμένη η εκπομπή του Συλλόγου Γυναικών Ξάνθης την Τετάρτη 27 Μαρτίου 2019

 

Η 27η Μάρτη είναι Παγκόσμια Ημέρα θεάτρου. Για το θέατρο θα είναι και η σημερινή μας εκπομπή αλλά και τα τραγούδια ακούστηκαν στο θέατρο ή σε κινηματογραφικές ταινίες.

Τι είναι όμως το θέατρο;… Το θέατρο, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, είναι μια κατασκευή ζωντανών απεικονίσεων από γεγονότα, γνωστά ή επινοημένα, που έχουν συμβεί ανάμεσα στους ανθρώπους, με σκοπό την ψυχαγωγία.

Όμως, χωρίς απόψεις και προθέσεις δεν μπορούμε να φτιάξουμε εικόνες. Χωρίς γνώση κανένας από τους συντελεστές της θεατρικής πράξης δεν μπορεί να δείξει τίποτα. Χρειάζεται να κάνουν κτήμα τους τη γνώση της εποχής τους πάνω στην κοινωνική ζωή, και μάλιστα όχι απλά μαθαίνοντας γι’ αυτήν μέσα από τα βιβλία ή τις διηγήσεις άλλων, αλλά και με δράση, συμμετοχή σε συλλογικούς αγώνες για να καλυτερέψουν την καθημερινότητά τους και για να αλλάξουν τα πράγματα για όλους. Όμως η κοινωνία δεν έχει κανένα «κοινό μεγάφωνο», όπως λέει ο Μπρεχτ, είναι χωρισμένη σε κοινωνικές ομάδες με αντίθετα συμφέροντα, δηλαδή σε τάξεις. Έτσι και οι θεατρικές απεικονίσεις δεν γίνεται παρά να έχουν πρόσημο. Άλλωστε, όπως έλεγε κι ο Ντενί Ντιντερό «Η τέχνη δεν έχει καμιά υποχρέωση να ’ναι πολυτέλεια των ακαμάτηδων. Κάθε τέχνη οφείλει να ’χει κοινωνική αποστολή και χρησιμότητα».

Μας δίνεται έτσι η ευκαιρία να αναφερθούμε και στην κατάσταση που η πλειοψηφία των ηθοποιών βιώνει. Μακριά από τα φώτα και τη χλιδή, ο κλάδος των ηθοποιών μαστίζεται από την ανεργία. Οι περισσότεροι ηθοποιοί είναι δεμένοι στο καθεστώς των απλήρωτων προβών, την ωρομισθία, την έλλειψη συνθηκών ασφάλειας, το φόβο που υπάρχει μήπως «βγουν» εκτός κλάδου αν διεκδικήσουν αυτά που τους ανήκουν, την εποχικότητα του επαγγέλματος. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και για τους μουσικούς αλλά και τους υπόλοιπους συντελεστές μιας θεατρικής παράστασης. Το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών έχει δώσει το παρόν σε πολλούς αγώνες, όπως για παράδειγμα το τελευταίο διάστημα και με τη στήριξη και του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου για να υπογραφεί συλλογική σύμβαση εργασίας που θα τους εξασφαλίζει να ζουν αξιοπρεπώς, αλλά και να αφοσιώνονται, όπως απαιτείται, στην τέχνη τους.

Μεγάλη είναι και η αξία του  ερασιτεχνικού θεάτρου το οποίο στηρίζεται πιο πολύ στην έννοια στην ομάδας. Άρα η καλλιτεχνική τελειότητα δεν είναι ο κυριότερος σκοπός, και σίγουρα δεν είναι αυτοσκοπός. Αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι είναι κατώτερο από το επαγγελματικό! Είναι απλώς διαφορετικό, γιατί διαφορετικά είναι τα στοιχεία που το προσδιορίζουν.

Το σπουδαιότερο από τα πλεονεκτήματα του ερασιτεχνικού θεάτρου είναι η δυνατότητα που του δίνεται ν’ αναπαραστήσει με τρόπο άμεσο τα γεγονότα που δημιουργούνται ανάμεσα στους ανθρώπους, να φωτίσει, πολύ περισσότερο από τις ακατανόητες αβύσσους του ψυχισμού, τις κατανοητές σχέσεις των ανθρώπων.

Το ερασιτεχνικό θέατρο έχει κι ένα άλλο πλεονέκτημα που είναι η χαρά, η ευχαρίστηση που αντλεί ένας ερασιτέχνης ηθοποιός κάνοντας θέατρο.

 

Ακόμα και στο ερασιτεχνικό θέατρο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μπορεί κανείς να συμμετέχει και με άλλο τρόπο, και όχι μόνο σαν ηθοποιός. Κύρια δουλειά του θεάτρου είναι η ερμηνεία του «μύθου» και η μετάδοσή του. Ο «μύθος» ερμηνεύεται και παρουσιάζεται απ’ το θέατρο στο σύνολό του: από τους ηθοποιούς, τους σκηνογράφους, τους κατασκευαστές προσωπείων ή άλλων θεατρικών αντικειμένων, τους ράφτες των κοστουμιών, τους μουσικούς και τους χορογράφους, τους τραγουδιστές και τους χορευτές. Όλοι τους ενώνουν τις τέχνες τους στο κοινό εγχείρημα, χωρίς παρ’ όλα αυτά να χάνουν την αυτοτέλειά τους. Όλες οι αδελφές τέχνες της θεατρικής τέχνης προσκαλούνται εδώ, όχι για να φτιάξουν ένα έργο τέχνης όπου μέσα του θα αφομοιωθούν και θα χαθούν, αλλά μαζί με τη θεατρική τέχνη, θα προαγάγουν, η καθεμιά με διαφορετικό τρόπο, την κοινή αποστολή. Άρα, και το ερασιτεχνικό θέατρο χρειάζεται ένα σωρό ανθρώπους πίσω από τη σκηνή, πριν και μετά την παράσταση, που δεν είναι λιγότερο σημαντικοί από αυτούς που πάνω τους θα πέσουνε τα φώτα της ράμπας.

 

Όταν ένα κράτος θέλει το λαό του πολιτισμένο και κύριο της τύχης του οφείλει να διαμορφώνει υποδομές, να αντιμετωπίζει τον πολιτισμό ως δικαίωμα και όχι ως εμπόρευμα και τους επαγγελματίες του είδους ως καλλιτέχνες με κοινωνική αποστολή και όχι ως πωλητές ενός είδους πολυτελείας.

Φυσικά δεν έχουμε την αυταπάτη ότι σε ένα σύστημα που έχει θεό το κέρδος μπορεί το θέατρο, η μουσική και συνολικότερα η αισθητική καλλιέργεια του λαού να βρει την αντιμετώπιση που της αξίζει. Δεν παραιτούμαστε όμως κιόλας. Βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή του αγώνα για τα δικαιώματα των καλλιτεχνών, για την ελεύθερη πρόσβαση στον πολιτισμό, στην πρώτη γραμμή για τη διάδοση της κοινωνικά χρήσιμης τέχνης.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Επιμέλεια: Τηλέμαχος Αρναούτογλου

Κοινωνικά
Πολιτιστικά
Τοπικά