Μία περιήγηση ιστορίας και αναμνήσεων στα εντυπωσιακά εβραϊκά μνημεία της Ξάνθης προτείνει ο Δημήτρης Γκαγκαλίδης μέσα από το ένθετο Αλλιώτικες Προτάσεις, που παρουσιάζει κάθε Παρασκευή από την συχνότητα του Δημοτικού Ραδιοφώνου Ξάνθης.

 

Η πρόταση ξεκινά από την συμβολή των οδών Μιχαήλ Καραολή και Σαλαμίνος, όπου βρίσκεται η καπναποθήκη, στην οποία αρχές Μαρτίου 1943 εν μέσω κατοχής συγκεντρώθηκαν οι Εβραίοι της Ξάνθης για να μεταφερθούν σε στρατόπεδα αιχμαλωσίας σε Γερμανία και Πολωνία.

 

Μία μαύρη σελίδα στην ιστορία, αφού με υπόδειξη των Γερμανών κατακτητών οι βουλγαρικές κατοχικές δυνάμεις συγκέντρωσαν σε αυτή την καπναποθήκη τους 550 Εβραίους που κατοικούσαν στην Ξάνθη και από εκεί ξεκίνησαν για τον σιδηροδρομικό σταθμό Ξάνθης και μέσω Δράμας, όπου επιβιβάστηκαν και άλλοι Εβραίοι κατέληξαν στην Τρεμπλίνκα, σε ένα στρατόπεδο που οι περισσότεροι θανατώθηκαν και μόλις 2 έως 3 Εβραίοι επέστρεψαν ζωντανοί.

 

Η εβραϊκή κοινότητα της Ξάνθης της εποχής εκείνης ήταν μία εύρωστη κοινότητα, που ασχολούνταν με το εμπόριο και τον καπνό, είχε δικό της σύλλογο, θέατρο, λέσχες, σχολείο και προσκόπους με την ονομασία Μακάμπι.

 

Το επόμενο σημείο της περιήγησης είναι το Εβραϊκό Μνημείο, στην πλατεία Ελευθερίας που τοποθετήθηκε από το ΠΑΚΕΘΡΑ σε συνεργασία με τον Δήμο Ξάνθης, ένα μνημείο κατασκευασμένο από πέτρα-γρανίτη, ένα υλικό που χαρακτηρίζει και συμβολίζει τη σχέση με την Ξάνθη, ενώ το μνημείο περιτριγυρίζεται από άσπρα πετραδάκια, 550 στον αριθμό, που συμβολίζουν τους 550 Εβραίους που συγκεντρώθηκαν στην καπναποθήκη τον Μάρτιο του 1943.

Επίσης, και ο προσανατολισμός του μνημείου είναι συμβολικός, αφού προσανατολίζεται προς την οδό 12 Αποστόλων, μία οδός που καταλήγει στην περιοχή του σταδίου Φίλιππος Αμοιρίδης, στην Ρέμβη, όπου κατοικούσαν τότε οι Εβραίοι της Ξάνθης.

 

Τελευταίος σταθμός το εβραϊκό νεκροταφείο, που βρίσκεται στον δρόμο από Ξάνθη προς Πετεινό, μετά τις  σιδηροδρομικές γραμμές.

Πρόκειται, όπως είπε ο Δημήτρης Γκαγκαλίδης, για ένα υπαίθριο μουσείο, ιστορίας, αισθητικής και καλλιτεχνίας με περίτεχνους τάφους, όπου ξεχωρίζει ο τάφος του πλουσιότερου Εβραίου Ισαάκ Ντανιέλ, στην κατοικία του οποίου στην Παλιά Πόλη γεννήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις.

 

Καταλήγοντας ο Δημήτρης Γκαγκαλίδης είπε ότι στο παρελθόν είχε ζητηθεί να παραχωρηθεί ένα βαγόνι τρένου για να τοποθετηθεί στον σιδηροδρομικό σταθμό της Ξάνθης που θα λειτουργούσε ως μουσείο, μία πρόταση που υποστήριξε ένθερμα το ΠΑΚΕΘΡΑ, το οποίο έχει να επιδείξει σημαντικό έργο για την εβραϊκή ιστορία.

 

Ακούστε τον Δ. Γκαγκαλίδη.