Επανεκκίνησαν οι εργασίες στο οικόπεδο «Γκαίρυ»//Μπορεί να λειτουργήσει πάλι ως χώρος στάθμευσης, χωρίς να επηρεάζονται η ασφάλεια και οι εργασίες;//Βίντεο

Υποβλήθηκε από tarnaout στις Τρί, 03/06/2025 - 14:01.

Μετά τον καθαρισμό του αύλειου χώρου την Τετάρτη 24 Ιουλίου του 2024, συνεχίστηκαν κάποιες εργασίες αποκατάστασης των κτηρίων τον Φεβρουάριο του 2025 που βρίσκονται στο περιφραγμένο οικόπεδο που ονομάζουμε «Γκαίρυ».

Στον χώρο, στις αρχές του φεβρουαρίου 2025 εργάστηκαν συνεργεία για 5 ημέρες έχοντας προχωρήσει στον περαιτέρω καθαρισμό του αύλειου χώρου και υλικών από τα κτίρια, ενώ συνεχίστηκαν οι προπαρασκευαστικές εργασίες στην αποκατάσταση της στέγης στα κτήρια που βρίσκονται στη βόρεια πλευρά του οικοπέδου, με το τεχνικό προσωπικό να καθαρίζει τη στέγη και να σφραγίζει πρόχειρα τα παράθυρα και τις εισόδους των κτηρίων.

Από τη Δευτέρα 26 Μαΐου 2025 επανεκκίνησαν οι εργασίες στον χώρο, με μεγάλης έκτασης επεμβάσεις στη σκεπή του κτιρίου, που βρίσκεται στη νότια πλευρά του οικοπέδου, όπου είχε καταρρεύσει μεγάλο τμήμα της εδώ και χρόνια και υπονόμευε, τη λειτουργικότητα ολόκληρου του κτιρίου.

Ο χώρος στην Ξάνθη, που η είσοδός του βρίσκεται απέναντι από το Κέντρο Υγείας Ξάνθης και τα τελευταία χρόνια έχει αξιοποιηθεί ως χώρος στάθμευσης, ανακουφίζοντας κατά μεγάλο βαθμό το κέντρο της πόλης, προσωρινά δεν λειτουργεί τους τελευταίους μήνες ως χώρος στάθμευσης, καθώς έχει απαγορευθεί η είσοδος στα αυτοκίνητα, προκειμένου να εξελιχθούν οι εργασίες αποκατάστασης των κτιρίων, από την Περιφερειακή Ενότητα Ξάνθης.

Θυμίζουμε οτι στις 6 Αυγούστου 2024, η Υπουργός Πολιτισμού συνοδευόμενη και από την Αντιπεριφερειάρχη Ξάνθης Πολυξένη Μπρίκα, τους Περιφερειακούς Συμβούλους Βάσω Παυλακάκη και Γιουρούκ Σαλή, μαζί με πολυμελές κλιμάκιο του Υπουργείου, βρέθηκε επι τόπου στο κτίριο «Σπήρερ» στο οικόπεδο «Γκαίρυ» και στο κτίριο της Καπναποθήκης του Μουσείου Καπνού, ενώ είχε τη δυνατότητα να δεί από κοντά και άλλες καπναποθήκες στον αστικό ιστό της Ξάνθης.

Δεν είναι γνωστό το χρονοδιάγραμμα εξέλιξης των εργασιών και η καταληκτική ημερομηνία ολοκλήρωσης της αποκατάστασης των κτιρίων, βέβαιο όμως είναι ότι καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε το δυνατόν συντομότερα, με γοργούς ρυθμούς να εξελιχθούν και να ολοκληρωθούν οι εργασίες.

Παρατηρώντας κανείς, τη φύση των εργασιών στα κτήρια και με δεδομένο ότι η έκταση του αύλειου χώρου είναι αρκετών στρεμμάτων, θα μπορούσε να καταλήξει αβίαστα στο συμπέρασμα ότι ο χώρος άμεσα θα μπορούσε να επαναλειτουργήσει ως χώρος στάθμευσης, ανακουφίζοντας το κέντρο της πόλης, χωρίς αυτό να επηρεάζει στο ελάχιστο, τις παρεμβάσεις στα κτήρια και την ασφάλεια των πολιτών και των οχημάτων.

Το Οικόπεδο «Γκαίρυ»

Γνωστό στην τοπική κοινωνία της Ξάνθης ως «οικόπεδο Γκαίρυ», ο χώρος πήρε το όνομά του από την καπνοβιομηχανία Gary – την τελευταία εταιρεία που στεγάστηκε εκεί. Τα κτήρια που περικλείονται από τον χαρακτηριστικό πέτρινο μαντρότοιχο είχαν στο παρελθόν διάφορες χρήσεις. Το κεντρικό οίκημα λειτούργησε αρχικά ως η έπαυλη του Μεχμέτ Νιαζή Μπέη, ο οποίος εγκατέλειψε την πόλη και κατέφυγε στην Τουρκία με την είσοδο των βουλγαρικών στρατευμάτων στην Ξάνθη το 1912.

Μετά το 1919, και την αποχώρηση των βουλγαρικών δυνάμεων, το ακίνητο περιήλθε στο ελληνικό δημόσιο.

Από τον Σπήρερ στην Gary Tobacco Company

Αν και οι περισσότεροι κάτοικοι γνωρίζουν το συγκρότημα ως «Γκαίρυ», η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων το αναφέρει ως συγκρότημα «Σπήρερ». Ο Χέρμαν Σπήρερ, Εβραίος καπνέμπορος ελβετικής καταγωγής, υπήρξε σημαντική προσωπικότητα στον καπνικό τομέα της εποχής. Είχε δραστηριότητες στη Σμύρνη, την Ξάνθη, τον Βόλο, τη Δράμα, τη Θεσσαλονίκη, αλλά και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Κατά την Καταστροφή της Σμύρνης το 1922, ο Σπήρερ διέσωσε εκατοντάδες διωκόμενους Μικρασιάτες, παρέχοντάς τους καταφύγιο στις καπναποθήκες του υπό την προστασία της ελβετικής σημαίας.

Ο Σπήρερ ήταν ένας από τους τρεις μεγάλους Εβραίους επιχειρηματίες της καπνικής βιομηχανίας στην Ξάνθη, μαζί με την εταιρεία «Κομέρσιαλ» και την επιχείρηση του Δαβίδ Αρδίτη, η οποία ειδικευόταν στην παραγωγή τσιγάρων.

Η Gary Tobacco Company, αμερικανική εταιρεία που ιδρύθηκε στις ΗΠΑ το 1915, δραστηριοποιήθηκε στην Ξάνθη το 1921 και αρχικά νοίκιασε δύο αποθήκες στην οδό Ανδρέου Δημητρίου, ενώ το 1931 αγόρασε τόσο τις αποθήκες όσο και το κεντρικό κτήριο – το παλιό αρχοντικό του Νιαζή Μπέη – το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τη διαμονή του διευθυντή και για τη στέγαση των «διοικητικών» ανάγκών της εταιρείας.

Κατοχή και κατάληψη του χώρου από τους Γερμανούς

Το 1941, το αρχοντικό του Νιαζή Μπέη, που πλέον λειτουργούσε ως έδρα της εταιρείας Gary, καταλήφθηκε από τους Γερμανούς και έγινε το διοικητήριο του Γερμανού τοποτηρητή στην πόλη.